“Renoveren met baksteenstrips zorgt voor flinke CO2-reductie.”

In Groningen is een horecapand gerenoveerd, waar E-Board isolatie en strippen zijn bevestigd.

”Als onze sector vol op inzet op steenstrips, dan is een CO2-reductie van 80% in 2050 haalbaar.”

Tekst: Harmen Weijer

Dat in Nederland gebouwen al eeuwenlang gebouwd worden met bakstenen komt uiteraard doordat ze gemaakt worden van rivierklei. Dit doorgaande proces zorgt ervoor dat qua grondstoffen het maken van bakstenen circulair genoemd kan worden, stelt Wuytack. “Echter: het bakken van deze stenen kost wel veel energie: meer dan 1000 graden Celsius is daarvoor nodig. Daarom zijn we al jaren druk doende om de CO2-uitstoot van onze productie te verlagen. In alle fabrieken die Vandersanden zelf heeft neergezet, winnen we restwarmte terug en hebben we nieuwe, veel energie-efficiëntere ovens geplaatst. In 1 van de 3 Nederlandse fabrieken die we in 2017 in Nederland van CRH Clay Division hebben overgenomen, in Beek, gaan we nog dit jaar een warmteterugwin-installatie plaatsen.”
Het toont aan dat het Vandersanden menens is met de klimaatdoelstellingen vanuit het Parijse klimaatakkoord, en de Nederlandse inspanningen daarvoor. En daarin gaat het bedrijf ver, vertelt Wuytack. “In Tolkamer vervangen wij drie oudere ovens van de straatstenenfabriek door 1 energiezuinige oven. Die zorgt voor 25% minder energieverbruik per jaar, maar de terugverdientijd is meer dan 30 jaar. Kortom: hiermee geven we een statement af dat onze sector zijn verantwoordelijkheid neemt. En wij in het bijzonder willen hiermee aangeven dat we de referentie willen zijn voor onze branche.”
In dat kader past het ook dat de fabriek in het Brabantse Hedikhuizen niet alleen het gehele dak heeft volgelegd met zonnepanelen, die 30% van het eigen stroomverbruik gaan opwekken. “Er is ook een plan om de restwarmte van onze fabriek te hergebruiken in een warmtenet voor het hele dorp Hedikhuizen.”

In Groningen is een horecapand gerenoveerd, waar E-Board isolatie en strippen zijn bevestigd.

3 M’s

Het is niet het enige waarvoor Vandersanden zich inzet om de wereld een stukje mooier achter te laten. “Wij hebben het altijd over de 3 M’s: milieu, maatschappij en mens. Voor wat betreft maatschappij ondersteunen we veel organisaties, zowel lokaal als internationaal. Denk aan verenigingen in de dorpen en steden waar onze fabrieken staan, maar ook ondersteunen we bouwprojecten in het buitenland, zoals de Maggie-tent. Deze dubbelwandige tentconstructie kan in probleemgebieden een oplossing zijn voor tijdelijke huisvesting van bijvoorbeeld scholen. Vorig jaar gingen er een paar tenten naar Kameroen, dit jaar naar Noord-Irak en de komende jaren naar Kenia en Bangladesh.”
Mede dankzij deze ambities mag Wuytack zich een jaar de Belgisch-Limburgse ondernemer van het jaar noemen. Maar het gaat de CEO voornamelijk om het nemen van verantwoordelijkheid. “We zeggen wat we doen, en we doen wat we zeggen: eerlijk en integer. En dat is ook precies waarom we willen inzetten op steenstrips. Als onze sector hier vol op inzet, dan is een CO2-reductie van 80% in 2050 haalbaar.”
Het vraagt wel om een ander bouwsysteem. Wuytack: “Ons E-Board systeem is daarvoor bijzonder geschikt: daarmee isoleer je én werk je je buitenmuren in één keer af. Het is op twee manieren te gebruiken: tegen de bestaande gevel aan of door de oude gevel af te breken en als nieuwe buitengevel te plaatsen. Dat er vaak gekozen wordt voor de eerste variant, komt omdat deze gevelrenovatie uit te voeren is terwijl de bewoner gewoon in zijn woning kan blijven. Het is ook te gebruiken als de gevel en voegen wat minder van kwaliteit zijn. In dat geval is verankering aan de binnenmuur noodzakelijk door het gebruik van langere pluggen.”

In de Eindhovense wijk ’t Ven zijn de gevels van woningen aan de Cornelis Bijnkershoekstraat voorzien van nieuwe steenstripgevels en daken.

Steenstripmallen

Wat Wuytack wel ziet is dat de hogere kosten van een dergelijk systeem vaak de bottleneck is bij bijvoorbeeld woningcorporaties. “Die hogere kostprijs wordt veroorzaakt door drie processen, die zeker te tackelen zijn. Allereerst worden veel bakstenen steenstripsystemen uitgevoerd door eerst volle stenen te bakken en daarna te verzagen. Dat is niet alleen minder klimaatvriendelijk; het is ook duurder. Wij gebruiken echter steenstripmallen, waardoor de prijs van een steenstrip tussen 15 en 20% lager ligt dan een volle steen. Daarmee compenseren wij de tweede oorzaak: de benodigde mortellijm die duurder is dan gewone mortel. Dan is er nog de verwerking: omdat dit anders werken is dan wat we al eeuwen doen, namelijk metselen, moeten we dat nog in de vingers krijgen. Dat kost tijd.”
Maar dat de renovatiesector op het vlak van bakstenen verandert is een feit. Wuytack: “De energietransitie is daarbij de motor, zonder dat het typerende aanzicht van Nederlandse wijken verandert. Neem het recente project in Eindhoven (zie kader): die ambitie in Nederland vind ik heel bewonderingswaardig.”

NOM-renovatie met nieuwe buitengevel in Eindhoven

Woningstichting ‘Thuis in Eindhoven renoveert 195 woningen in de wijk ’t Ven naar nul op de meter (NOM). De wijk ’t Ven is een van de landelijke proefwijken om van het aardgas af te gaan. Deze renovatie is een van de eerste projecten. De afgelopen maanden heeft bouwcombinatie Huybregts Relou en Van Santvoort Bouw een modelblok van negen woningen gerealiseerd, waarna de rest in de loop van de komende maanden gerenoveerd wordt.
Er komt er een compleet nieuwe geïsoleerde buitenschil van Vandersanden omheen. Het dak wordt vernieuwd inclusief zonnepanelen. Bestaande kozijnen worden vervangen, voorzien van drievoudig isolatieglas. De kruipruimte wordt geïsoleerd. Tevens worden de woningen all-electric gemaakt. Daarvoor gaat de cv-ketel eruit en wordt een warmtepomp geïnstalleerd.
In de overige woningen van deze wijk denkt de gemeente Eindhoven aan het doortrekken van het Meerhovense warmtenet naar ‘t Ven. Die plannen voor het warmtenet zijn nog in een beginstadium, dus voor de renovatie van de woningen komt dit te laat. ’Thuis onderzoekt wel met de gemeente of het mogelijk is de latere nieuwbouw aan te sluiten op het warmtenet.