Woningcorporatie Mitros daagt de bouwsector regelmatig uit om met innovaties te komen in haar Challenges. Zo kwam ze eind 2016 met de Badkamer Challenge. Uit 33 deelnemers zijn vorig jaar juni twee winnaars gekozen: Coen Hagedoorn Bouwgroep en het consortium onder de naam Badkamer–in-één-dag. De twee hebben in de maanden die volgden een aantal pilots gedraaid en zijn inmiddels toe aan het echte werk. Hoe gaat dat er uit zien?
 
Tekst: Harmen Weijer
 
Een van de twee winnaars was Coen Hagedoorn Bouwgroep. Bij deze Badkamer Challenge werd van tevoren de badkamer ingemeten en op basis daarvan prefab voorbereid. Daarbij werden alle wandpanelen op maat gemaakt en werden de gaten voor het installatiewerk al voorgeboord. Daarna werden de panelen in het werk aangebracht. “We hebben deze panelen met Mosa samen ontwikkeld”, vertel Thymo Hulst van Coen Hagedoorn Bouw. “En dat is inclusief een cursus voor tegelzetters, want dat is wel een voorwaarde bij Mosa.”
Met het gebruik van echte tegels onderscheidt deze badkamerrenovatie zich van de andere winnaar van de Badkamer Challenge, Badkamer–in-één-dag. “We merken dat het gebruik van tegels gewaardeerd wordt door bewoners, die graag niet te veel verandering willen. Ze zijn badkamers met tegels gewend, dus die willen ze na de renovatie graag terugzien.”
Bij deze badkamerrenovatie worden de panelen op de bestaande tegels verlijmd. Als bestaande tegels loszitten, wordt er, indien nodig, een wedi opvulstrook voor gezet en daartegenaan het tegelpaneel verlijmd. Wel geldt dat – net als de vloer, waarmee in de renovatie wordt begonnen – de wanden vrij vlak moeten zijn, anders dient dit eerst vlak te worden gemaakt.
 

Ervaring opgedaan

Coen Hagedoorn Bouw heeft na de Challenge bij een aantal andere woningcorporaties op pilotbasis de badkamerrenovatie op deze manier gerealiseerd. En daarbij heeft het bedrijf de nodige ervaring opgedaan. Zo wordt in tegenstelling tot de Challenge nu het zaagwerk op locatie buiten de woning gedaan. Hulst: “De voorbereidingstijd die prefab met zich meebracht, is te veelomvattend. We zijn veel minder tijd in het voortraject kwijt door dit op locatie buiten de woning op maat te maken.”
Een andere aanpassing die Coen Hagedoorn Bouw in de komende maanden wil doorvoeren, is de grootte van de panelen. Hulst: “We gebruiken nu nog panelen van 240 cm, 255 cm en 260 cm hoog, bij 60 cm breed. Dat is bij renovaties in flats met een lift nog wel te doen, maar voor een renovatie op 4 hoog zonder lift zijn deze panelen wel erg zwaar. Daarom willen we de panelen halveren en bij aanbrengen onzichtbaar verlijmen.”
De hamvraag is dan wel: kan het nog steeds, een badkamerrenovatie in één dag? “Ja, dat is nog steeds mogelijk, al is het wel een hele lange werkdag, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat.” Coen Hagedoorn Bouw zet dit concept dan ook zeker door, stelt Hulst. “We willen dit jaar dat bij ongeveer 4 à 5 woningcorporaties uitvoeren.”
Ook bij Mitros gaat Coen Hagedoorn Bouw nog verder: “We gaan bij twee complexen van Mitros de badkamer op onze wijze vervangen, maar dan dus in bewoonde toestand.” En bij badkamers alleen houdt het wat Coen Hagedoorn Bouw betreft niet op, want het bouw- en onderhoudsbedrijf gaat ook onderzoeken of in keuken- en toiletrenovaties deze Mosa panelen kunnen worden gebruikt, aldus Hulst.
 

Droogbouwsysteem

Het bijzondere van de andere winnaar van de Badkamer Challenge – Badkamer–in-één-dag – is het droogbouwsysteem, vertelt Thijs de Booij. Hij is conceptontwikkelaar van het consortium, bestaande uit Era Contour, Hemubo, Rutges Vernieuwt en Smits Vastgoedzorg. “We werken al jaren op andere vlakken samen zoals met het Renovatiekompas en het bouwconcept Beter op de meter. Toen Mitros deze Challenge uitschreef, zijn we om de tafel gaan zitten om een onderscheidend product te realiseren.”
Dat is gelukt met het droogbouwsysteem, waarbij alle verbindingen die gemaakt worden geen droogtijd nodig vergen. De Booij: “Na plaatsing kan de bewoner direct gebruik maken van de badkamer. En die plaatsing garanderen we binnen 8 uur gerealiseerd te hebben.” Bij deze renovatie kan van tevoren de ruimte digitaal worden ingemeten. “Maar dat kan ook eventueel ter plekke met de hand gebeuren. Die gegevens worden naar onze leveranciers gestuurd, zowel van de vloer als van de wandpanelen.”
De vloer bestaat uit één geheel. En net als bij de wandpanelen worden prefab de gaten voor aan- en afvoeren voorgeboord. “Tijdens de renovatie verwijdert de demontageploeg badkamerelementen als wastafel, douche en eventuele wc-pot. Daarop vernieuwen we het doucheafschot, en bouwen we het wandkliksysteem in, waardoor er dus geen lijm- en kitwerk nodig is.”
Dankzij dit kliksysteem is het mogelijk dat bewoners hun eigen uitstraling kunnen kiezen. “Bovendien is eenvoudig na bijvoorbeeld 30 jaar de panelen te vervangen. Dit is niet het eerste snelbouwsysteem dat voor badkamerrenovaties wordt aangeboden, meestal afkomstig van fabrikanten, die slechts een deel van de badkamer omvatte. Dit is het eerste complete systeem, van loodgieterswerk tot elektra en van plafond tot vloer.”
 

Iedere week gebeld

Tot nu toe heeft Badkamer–in-één-dag naast de Challenge nog drie pilots gedraaid in woningen die niet bewoond waren. Binnenkort gaan de beide winnaars in Nieuwegein voor het eerst badkamerrenovaties in bewoonde situatie uitvoeren. Beide winnaars gaan in deze complexen circa 30 woningen op hun manier renoveren. “We hebben het concept nog niet bij andere woningcorporaties gerealiseerd, omdat we eerst met Mitros dit concept willen beproeven. In de tweede helft van dit jaar en in 2019 zullen we hiermee zeker de corporatiemarkt op gaan. Ik word in elk geval bijna iedere week wel door een corporatie gebeld om met een voorstel van ons concept te komen.”
De Booij verwacht dat de 8 uur waarin Badkamer–in-één-dag de renovatie nu al kan uitvoeren nog kan versnellen. “We hebben gemerkt in de pilots dat een team van 4 medewerkers te veel is. Twee medewerkers zijn voldoende en lopen elkaar niet in de weg. En als ze deze renovatie vaker uitvoeren is er zeker tijdwinst te halen; 5 uur moet mogelijk zijn.”
Doordat de sandwich wandpanelen voorzien zijn van harde, krasvaste kunststof afwerking is de uitstraling wel een andere dan de meeste bewoners gewend zijn. “Dat krijgen we ook als feedback terug uit de eerste pilots: de ene bewoner vindt dit prachtig, de andere moet er nog aan wennen. Ik denk wel dat het verstandig is dat een woningcorporatie bij een renovatie een keuze moet maken welk bouwsysteem ze aan haar huurders aanbiedt. Dat is makkelijkste voor huurders”, aldus De Booij.
 
 

Mitros wil verder

De Badkamer Challenge is voor woningcorporatie Mitros de opmaat om haar zogeheten pilotproject ‘Vraaggerichte interieur aanpak’ in te vullen. Bewoners van aangewezen complexen in Nieuwegein, in totaal 80 woningen, kunnen aangeven of ze hun interieur willen laten te vervangen. Indien het interieur niet meer voldoet aan de verbeterde Mitroskwaliteit, worden deze interieurs vervangen. In drie fases wil Mitros in 2500 van haar woningen naast de badkamer ook de keuken en het toilet aanpakken. “We zitten nu in fase 1”, vertelt Angela Fischer van Mitros. “Daarin gebruiken we de ervaringen uit de Badkamer Challenge. We gaan 80 woningen in Nieuwegein vraaggericht aanpakken. Het gaat hierbij om eengezinswoningen, omdat deze makkelijker te renoveren dan gestapelde bouw. Het is immers vraaggericht en dan doet niet iedereen mee. En dan kun je in flats in de knoop komen met bijvoorbeeld standleidingen.” De lessons learned uit deze fase moeten in de loop van 2019 leiden tot fase 2, waarin 300 woningen worden aangepakt. En daarna zijn de overige 2100 woningen aan de beurt.
Mitros is erg blij met de uitkomsten van de Badkamer Challenge. “Het leverde twee heel verschillende concepten op. De ene is meer demontabel en circulair dan de ander. Ook het gebruikte materiaal verschilde sterk: van vertrouwde tegels tot voegvrije panelen. Bij bewoners die we al hebben bevraagd welke badkamer hun voorkeur zou hebben, leverde dit gelijkelijk verdeelde reacties op.” De robuustheid van de badkamers worden door een onafhankelijk instituut getest. “Dan moet je denken aan waterdichtheid en stevigheid. De testresultaten van de badkamer van Coen Hagendoorn Bouwgroep zijn al binnen en gaven aan dat hij niet onder doet voor een traditionele badkamer. Omdat bij Badkamer?in 1?dag de verschillende vloeren nog moeten worden getest, zijn die nog niet bekend maar.”
Wat in de komende fasen ook nog moet blijken, is een daling van de kosten. Fischer: “Die zijn voor de huidige concepten nog aan de hoge kant. Maar wij verwachten dat als er meer volumes worden gedraaid en meer efficiency in het proces, de prijs omlaag zal gaan.”
Collega-corporaties houden de ontwikkelingen scherp in de gaten en zijn nu al sterk geïnteresseerd, weet Fischer. “Op onze open dagen zijn er vertegenwoordigers van circa 50 woningcorporaties op bezoek geweest.”
 
Na deze Badkamer Challenge is Mitros op zoek gegaan naar een oplossing die garandeert dat haar huurders na renovatie, een gezond en aangenaam binnenklimaat hebben. Een woning met een gezonde luchtkwaliteit zonder klachten over tocht, schimmel en teveel vocht. Kortom, 100% gezond wonen.
 
Op 30 mei heeft Mitros de winnaars bekend gemaakt tijdens een feestelijke finale. De komende tijd gaat Mitros hard aan de slag om de resultaten van deze challenge in de praktijk te brengen. Tegelijkertijd gaat Mitros door met het aanjagen van innovatie. De nieuwe challenge zal gaan over een thema dat ons allen bezighoudt: Duurzaamheid.

Kijk voor meer info op: www.mitros.nl/over-ons/projecten/expeditie-doorbraak/.