Energietransitie op een praktische manier bij portiekflats Rotterdam
In 7 portiekwoningen van Woonstad Rotterdam is dit voorjaar een collectieve hybride warmtepomp geïnstalleerd. Een innovatieve oplossing van het Breman Kenniscentrum Energietransie en Itho Daalderop, waarbij op het dak een prefab unit over het oude schoorsteenkanaal wordt geplaatst, met daarin alle warmtepomptechniek. Op het dak zijn PV-panelen geplaatst als duurzame energiebron voor de nieuwe installatietechniek. In de woningen blijft de bestaande cv-ketel hangen en is er geen ruimtebeslag voor de nieuwe installatie nodig. “Nauwelijks impact voor de bewoners en toch 65% CO2-reductie en zichtbare verlaging van de energierekening.”
Auteur: Paul Engels, Foto’s: Breman Woningbeheer
De installatietechniek zit in een prefab unit op het dak en de PV-panelen zorgen energie; geen ruimtebeslag in de woningen.
Naar de mening van Edwin Suttorp, directeur Breman Woningbeheer Zuid-West, gaan we de energietransitie niet redden met alleen hightech oplossingen. “Iedereen jaagt op nieuw en beter, maar je moet het vaak simpel houden. Deze collectieve hybride oplossing is praktisch, betrouwbaar en grootschalig toe te passen. Want dat is een vereiste, wil je straks niet verdwalen in een wirwar aan oplossingen. Dan is het voor woningcorporaties qua beheer en onderhoud ook niet te doen als er 101 verschillende systemen worden geïnstalleerd.”
Energie Challenge
Breman is huisinstallateur van Woonstad Rotterdam en daarom is het niet vreemd dat anderhalf jaar geleden werd meegedaan aan de Woonstad Rotterdam Energie Challenge. Dictus Miedema, Adviseur Portfolio Duurzaam Woonstad Rotterdam: “Onze vraag was om van bestaande portiekwoningen de CO2-uitstoot zoveel mogelijk terug te brengen, met behoud van comfort, lagere energielasten voor bewoners en een maximaal budget van 15.000 euro per woning. Er waren vijf winnaars. Twee daarvan brengen de oplossing nu in de praktijk en twee zijn nog in de voorbereidende fase. Circa 20% van ons woningbestand van 52.000 woningen is inmiddels via grootschalige renovatie aardgasvrij gemaakt. Ook bij regulier onderhoud kijken wij of we niet meteen iets aan de isolatie kunnen doen of dubbel glas kunnen plaatsen. We zitten inmiddels op gemiddeld label B. Mooie stappen, maar we zijn er nog niet. De Energie Challenge is een extra spoor om ons woningbestand te verduurzamen. We willen onze opgedane kennis uit de Energie Challenge graag delen. We zitten nu volop in de monitoring en afhankelijk van de uitkomsten liggen vervolgstappen met de winnende oplossingen voor de hand.”
Deze vorm van verduurzaming is een prima oplossing voor portiekflats waar nog geen grootschalige bouwkundige renovatie op het programma staat; toch wordt direct tot 65% CO2-uitstoot bespaard en gaat de energierekening omlaag.
Voorbode
De 7 portiekwoningen in Rotterdam vormen volgens Suttorp de voorbode van een grootschalige toepassing van het collectieve hybride systeem. “Er staan in Nederland tienduizenden portiekwoningen die moeten worden verduurzaamd. Je ziet verschillen in archetypes in steden, maar deze oplossing is geschikt voor gebouwen met platte en halfschuine daken. In de prijsvraag bundelden wij de krachten met Itho Daalderop waar men al een collectieve hybride warmtepomp had ontwikkeld. We hebben als Breman een eigen installatiefabriek en Kenniscentrum en zo konden wij tot praktische oplossingen komen om de techniek in een prefab kap te bundelen. We haalden de betonnen plaat van de oude schoorstenen, tilden de kap over de kanalen voor de rookgasafvoer en sloten al het pijp- en leidingwerk aan. In de woning hoef je hooguit een grotere radiator te plaatsen en een afleversetje naast de bestaande cv-ketel te monteren. De cv-ketel blijft gewoon zitten. De woningen worden via de warmtepomp in voor- en najaar verwarmd. In de koudere winters neemt de cv-ketel de hoofdverwarmingstaak over; die zorgt tevens voor warm tapwater. Het mooie is dat het systeem toekomstbestendig is, want wanneer de woning later verder wordt geïsoleerd, dan kan die ketel eruit en met een elektrische warmwatervoorziening erbij is het systeem gasloos.”
De prefab units worden over de bestaande schoorstenen met de rookgaskanalen geplaatst.
Wet van Opa
Bij nieuwbouw is duurzame installatietechniek gemeengoed, bij renovatie worden veelal ook duurzame oplossingen geïntegreerd, maar bij bestaande bouw is de energietransitie lastig. Suttorp: “We hanteren de Trias Energetica en willen het gebruik verminderen door allerlei bouwkundige maatregelen. Onze insteek is om dat bij bestaande portiekflats anders te doen, namelijk door bij de techniek te beginnen en later de MJOB te volgen voor verdere optimalisatie. Met dit betaalbare, beheersbare en bewonersvriendelijke concept haal je per euro investering een zeer hoge CO2-reductie en aanzienlijke energiebesparing. Juist voor woningen in de sociale woningbouw met bewoners met een kleine beurs is dit een aanvaardbare oplossing. Je hebt de ‘Wet van Opa’. Je moet Onrust zien te beperken waardoor je minder Perspectief hoeft te bieden om Acceptatie te bereiken. Juist doordat we maar een paar dagen in de woningen in bewoonde staat aanwezig zijn, geen ruimte afsnoepen van de veelal compacte woningen en de ventilatie en verwarming verbeteren zonder huurverhogingen, is deze oplossing voor veel bewoners acceptabel.”
Alle technische installaties staan op het dak; in de woning is slechts montage van een afleversetje naast de bestaande cv-ketel nodig.
De units worden met een kraan op het dak gezet.
Interesse van corporaties
Edwin Suttorp: “Deze verduurzaming is prima binnen het reguliere meerjarig onderhoud uit te voeren. Dat is in feite de crux van dit verhaal. We zien de interesse van corporaties, want die kunnen uit investeringsoogpunt niet al hun woningen direct grondig renoveren. En al die woningen voorzien van een individuele warmtepomp, dan lopen de verduurzamingskosten per woningen snel op. En je wilt ook geen units aan de buitengevel. Dan is dit een prima en efficiënte (tussen)oplossing.”
