Hoe isolatiebedrijf zich ontwikkelt tot producent en leverancier: “Dit kan hét isolatiemateriaal van de toekomst worden.”

Het jaar is nog maar net begonnen, maar januari bracht al een primeur voor de bewoners van 50 woningen in Sprang Capelle. De gevels van hun huizen werden gevuld met Airofill Innovative Wall Insulation, een nieuw product dat is ontwikkeld door Takkenkamp Vastgoed Verduurzamers. Het is een belangrijke mijlpaal voor de Takkenkamp Groep, dat al een paar jaar bezig is om “hét isolatiemateriaal van de toekomst” te ontwikkelen. Eind 2022 openen de Achterhoekers een eigen fabriek waarin het bedrijf het zelf ontwikkelde, gepatenteerde en uiterst innovatieve isolatiemateriaal gaat produceren.

Verduurzaming zit in het DNA van Isolatiebedrijf Takkenkamp uit het Achterhoekse Zelhem. Het bedrijf is al sinds de jaren ‘70  van de vorige eeuw actief in het isoleren en verduurzamen van woningen. Maar gaandeweg werd ook steeds duidelijker dat met bestaande technieken niet genoeg vaart gemaakt kon worden om de Nederlandse voor- en naoorlogse woningen voldoende te isoleren om te voldoen aan de ambities uit het Klimaatakkoord. “Bestaande isolatietechnieken halen niet de vereiste isolatiewaarden om die woningen ook met lage-temperatuurverwarming (gasloos dus) te kunnen verwarmen. Dat lukt alleen met forse ingrepen aan de binnen- en buitenkant van huizen. Met alle overlast en kosten van dien”, stelt Marcel van Haren, Adviseur Klant & Markt bij Takkenkamp Groep. “Om die reden zijn we gaan nadenken over andere manieren van isoleren, ook omdat er steeds meer vraag vanuit de markt kwam. Ondanks het feit dat we in feite alleen een verwerkingsbedrijf waren hebben we een eigen Research &Development-afdeling en een eigen laboratorium opgericht. Om het product aerogel verder te ontwikkelen tot hoogwaardig isolatiemateriaal dat op grote schaal kan worden ingezet.”

Aerogel

Aerogel is niet nieuw. Het materiaal staat bekend als de lichtste vaste stof en beste thermische isolator op aarde. Het is een doorzichtig, poreus materiaal met een uiterst lage dichtheid en enorm goede isolatiewaarden. Het wordt al decennialang gebruikt in de ruimtevaart, cosmetica en industrie. Het is in 1931 voor het eerst in een wetenschappelijk artikel in Nature besproken en was tot voor kort zo extreem duur dat bijna alleen de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA het gebruikte. Zo wordt de elektronica van de Marsrover door aerogel op kamertemperatuur gehouden, ondanks luchttemperaturen op Mars tot -125° Celsius.

Aerogel is thermisch en UV stabiel, niet giftig, niet brandbaar en er is geen rook in geval van brand. Het is permanent waterafstotend, weerstaat waterdamp en de groei van algen en meeldauwsporen. Het vergeelt niet en behoudt zijn lichtdoorlatende witte kleur en blijft onveranderd, waardoor het hergebruikt kan worden. Het isoleert warmte en kou tot 8 keer beter dan elk ander conventionele isolatiemateriaal. Er is dus veel minder materiaal nodig om dezelfde isolatiewaarde te bereiken.

Marktgereed

Na jaren van laboratoriumtesten, prototyping, deelname aan de Isolatie Uitdaging  en verschillende prototypes en pilots met woonblokken bij onder meer Domesta, De Alliantie, Woonkwartier, KleurrijkWonen, Portaal en Area Wonen durft Van Haren nu te zeggen dat Takkenkamp met Airofill Innovative Wall Insulation een marktgereed product in handen heeft. “De huidige versie van Airofill Innovative Wall Insulation heeft een lambda-waarde van 0.020. En dat betekent dat bij een spouwmuur van 6 centimeter, een Rd-waarde van 3.20 haalbaar is.” Ter vergelijking: bij de meeste renovatieprojecten wordt zelden een hogere Rc-waarde voor een gevel gehaald dan 2. Van Haren: “Airofill Wall heeft de potentie om hét isolatiemateriaal van de toekomst te worden.”

Maar daarvoor moeten wel de kosten omlaag, beseft ook Van Haren. En dat betekent vooral opschalen. Hoe meer woningen er per jaar geïsoleerd kunnen worden met Airofill, hoe sneller de prijs kan dalen. Om die reden bouwt Takkenkamp Groep nu een eigen fabriek die aan het einde van dit jaar operationeel moet zijn. “In eerste instantie zullen we vooral voor onze eigen projecten en partners gaan produceren, maar uiteindelijk willen we ook aan andere isolatiebedrijven gaan leveren”, legt Van Haren uit. “Hoe meer opdrachten binnenkomen, hoe sneller de prijs kan zakken. Hierdoor ontstaan voordelen aan de inkoopzijde en kan het productieproces efficiënt opgeschaald worden. De verkoopprijs per vierkante meter bij een spouw van 6 centimeter is nu nog 185 euro exclusief BTW, voor leveren en aanbrengen. Als we samen met de markt gegarandeerde volumeafspraken kunnen maken, kan de verkoopprijs tot onder de honderd euro dalen.”

Internationale ambities

Van Haren beseft dat Takkenkamp met Airofill een oplossing in handen heeft die ook internationaal kan aanslaan. “De bouwwijze met een spouwmuur vind je ook in België, delen van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. We richten onze blik dus zeker ook op verwerkers in die landen.” En hoewel Takkenkamp zich met Airofill in eerste instantie vooral richtte op woningen van net na de oorlog tot 1975 – “die hebben de mooiste statistieken” – blijkt dat het isolatiemateriaal ook goede resultaten oplevert bij woningen die na 1975 zijn gebouwd. “Die hebben wel een soort van isolatie, maar dat kunnen we met Airofill heel mooi aanvullen”, legt Van Haren uit. Het ultieme doel is voor Takkenkamp om een forse bijdrage te leveren aan een CO2-neutrale gebouwde omgeving. “Met zo weinig mogelijk overlast voor bewoners”, voegt Van Haren toe. “Een gevel isoleren met Airofill kost niet meer dan een dag. De enige overlast bestaat uit een beetje boorgeluid en lichte trillingen. En we hoeven niet in de woning te zijn.”

MOOI-regeling

Aerogel is een van de producten binnen het zogeheten BRIMM integraal renovatiearrangement.  Daaronder vallen ook infraroodpanelen, retrofit beglazingsfolie en ventilatiesystemen. Samen vormt dit een totaaloplossing die voor een groot gedeelte van de gebouwvorraad interessant kan zijn. In het BRIMM integraal renovatiearrangement werken samen: Brightlands Chemelot Campus, de Technische Universiteit Eindhoven (TUe), Maastricht University, Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL), Brightlands Materials Center, TNO, Zuyd Hogeschool, Kriya Materials, Aerobel Netherlands, Physee, ZOwonen en Takkenkamp.

Het BRIMM-project wordt uitgevoerd met ondersteuning vanuit de regeling Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI). Deze regeling helpt bedrijven en instellingen om onder andere bestaande woningen duurzamer te maken. Herbij is subsidie beschikbaar voor duurzamere electriciteitsproductie en industrie.

Voor meer info: www.rvo.nl/mooi.

Doorontwikkelen

Aerobel, een van oorsprong Belgische start-up, is producent van de grondstof aerogel en probeert het product niet alleen goedkoper te maken, maar ook technologisch te verbeteren en ecologisch te produceren. Oprichter Sam Chartouni: “Uit alle wetenschappelijke studies blijkt aerogel de meeste potentie te hebben om het beste isolatiemateriaal ter wereld te worden. Maar de kostprijs moet echt omlaag.”

Steve De Pooter, hoofd research & development bij Aerobel, ontwikkelde daarom een uniek productieproces voor siliciumdioxide aerogel. “Eerst wordt een natte gel gemaakt van onuitputbare natuurlijke bronnen en  afvalstromen. Deze natte gel wordt omgezet in aerogel door het vloeibare gedeelte te verwijderen via een gepatenteerd drogingsproces zonder de poriënstructuur van de oorspronkelijke gel te beschadigen. Dit proces wordt op dit moment verder geoptimaliseerd en opgeschaald om een duurzame en continue productie op industriële schaal te garanderen”, zo legt De Pooter uit. “Uiteindelijk willen we aerogel produceren op een significant goedkopere en ecologische manier. Het proces is volledig circulair.”

Takkenkamp volgt die ontwikkelingen op de voet, vertelt Van Haren. “De huidige versie van Airofill Innovative Wall Insulation is versie 2.0. Als onze nieuwe fabriek straks in productie is hopen we aan een versie 3.0 toe te zijn. We blijven doorontwikkelen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van afvalstromen in de markt om het product op die manier circulair te maken. Niet voor niets zoeken we samenwerking met verschillende soorten bedrijven en onderzoeksinstellingen.”