Bouwhubs beperken verkeerscongestie en emissies
De grote bouwopgave en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad dragen flink bij aan de verkeerscongestie en uitstoot van schadelijke emissies in binnenstedelijke gebieden. Nu al is ongeveer éénderde van het zakelijke verkeer in steden toe te rekenen aan de bouw. Om de overlast door schadelijke emissies te beperken voeren vanaf 1 januari 2025 de eerste veertien gemeenten een zero-emissiezone (ZE-zone) in en zo’n zestien andere gemeenten volgen later. Bouwhubs aan de randen van de steden bieden een slimme oplossing voor zowel het terugdringen van de uitstoot van schadelijke stoffen als de verkeerscongestie.
Tekst: Ing. Frank de Groot
BouwHub op industrieterrein De Hurk in Eindhoven van VolkerWessels Materieel & Logistiek (VWML).
Om aan de enorme woningbouwopgave de komende jaren te voldoen moeten er veel woningen bijkomen. Daarbij willen we de groene weilanden zoveel mogelijk behouden. Doordat er tevens veel mensen in de stad willen wonen, wordt 70% van de bouwprojecten in binnensteden gerealiseerd. Daarnaast vraagt de energietransitie een flinke aanpak van de bestaande woningvoorraad, waardoor er ook om die redenen flink wat bouwverkeer de binnenstedelijke gebieden doorkruist.
Door verkeerscongestie, overlast en uitstoot van schadelijke stoffen is dit echter ongewenst. In toenemende mate stellen vooral de grote gemeenten ook eisen aan het verkeer dat de binnenstad inrijdt. Gemeenten mogen vanaf 1 januari 2025 een stadsgebied aanwijzen waar geen vervuilende bestelbussen en vrachtwagens mogen rijden. Hiermee willen gemeenten de fijnstof en CO2-uitstoot in de steden verminderen. Vanaf 1 januari 2025 voeren de eerste veertien gemeenten een zero-emissiezone (ZE-zone) in en zo’n zestien andere gemeenten volgen later.
In de binnensteden is daarnaast zeer weinig ruimte rond de nieuwbouw- en renovatieprojecten om bouwmaterialen te laden, lossen en op voorraad te houden en bouwmaterieel te plaatsen. Ook die problematiek vraagt om een logistieke oplossing. Door het inrichten van bouwhubs aan de randen van vooral de grote steden kan de ‘last-mile’ naar binnenstedelijke locaties emissieloos en met veel minder transportbewegingen worden uitgevoerd. Daarnaast zijn er grote logistieke voordelen te halen.
Wat is een bouwhub?
Voor wie het nog niet (precies) weet: een bouwhub is een locatie aan de rand van de stad, of op een centrale plek in het land, waar bouwmaterialen geleverd kunnen worden. Een bouwhub kan tijdelijk zijn, maar ook permanent. Er zijn in Nederland al diverse permanente bouwhubs in gebruik. Die zijn vooralsnog alleen in de Randstad te vinden. Dit soort hubs spelen een belangrijke rol bij het verminderen van verkeersbewegingen in de binnenstad.
Vanuit de hub worden de materialen vervolgens naar bouwprojecten in de stad gebracht. Dat kan vaak met veel minder verkeersbewegingen. Bij de traditionele manier van werken is er namelijk vaak sprake van spoedleveringen, waardoor de bezettingsgraad van de vrachtwagens regelmatig laag is.
Leveranciers brengen hun producten bij gebruik van een bouwhub niet naar de bouwplaats in de overvolle binnenstad, maar naar de goed bereikbare ‘verzamelplek’. De leveranciers worden zonder wachttijden gelost en de leveringen worden gecombineerd tot dag- of weekpakketten en dan op de meest slimme manier naar de bouwprojecten in de binnensteden vervoerd. In vooral ZE-zones gebeurt dit met elektrisch transport. In onder meer Amsterdam en Rotterdam worden ook boten ingezet voor transport van bouwmaterialen.
Op de bouwhub kunnen tevens bouwdelen worden geprefabriceerd. Denk aan gevel- of dakelementen of installatie-units. Dat scheelt ook weer mensen die naar de bouwplaats moeten. Tevens dient de bouwhub als parkeerplaats, van waaruit de bouwplaatsmedewerkers naar de bouwplaats worden gebracht. Tot slot zijn er bouwhubs die werken met zogenoemde ‘runners’. Dat zijn vakmensen die de bouwmaterialen niet alleen naar de bouwplaats brengen, maar zelfs naar de werkplek. Dit wordt ook wel ‘inhuizen’ genoemd. Werknemers kunnen hierdoor direct aan de slag aangezien alles bij hun werkplek al klaar staat. Deze goed georganiseerde bouwlogistiek reduceert de kosten door een hogere productiviteit, minder verspilling, sneller bouwen en met minder overlast.
Ook GP Groot heeft een circulaire bouwhub geopend in Heiloo. Foto: GP Groot.
Circulaire bouwhub
Er zijn tegenwoordig ook zogenoemde ‘circulaire’ bouwhubs. Zo is er een circulaire bouwhub in Amsterdam van VolkerWessels en Beelen en een Urban Miner circulaire bouwhub van Dura Vermeer in Rotterdam. Bij deze bouwhubs worden tevens vrijgekomen reststromen uit projecten ingenomen en verwerkt tot nieuw bouwmateriaal. In Amsterdam worden bij de verwerking mensen ingezet en opgeleid met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hier is ook een werkplaats ingericht, om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te re-integreren in het arbeidsproces.
Er zijn ook steeds meer toeleveranciers die bij hun vestiging een circulaire bouwhub openen, zoals GP Groot in Heiloo en Adex Groep in Utrecht. Eind september opende een circulaire bouwhub aan de Daltonstraat in Dordrecht. Initiatiefnemers zijn Constructif, Krijgsman Bouw, KoreNet BV, gemeente Dordrecht, Drechtwerk en Hoger Onderwijs Drechtsteden.
