Waarom clashdetectie cruciaal is bij hoogwaardige renovatieprojecten.

In renovatieprojecten, met name bij monumenten of hoogwaardig afgewerkte woningen, gelden echter fundamenteel andere uitgangspunten. De bestaande bouwkundige context bepaalt hier in grote mate de ontwerpvrijheid. Dit vraagt om een andere aanpak van clashdetectie en een grotere mate van maatwerk.

Complexiteit van bestaande situaties

Bestaande bouw bevat vrijwel altijd afwijkingen: verzakte funderingen, scheve vloeren, wanden uit het lood en niet-gedocumenteerde bouwkundige aanpassingen. Informatie uit archieftekeningen is vaak incompleet of verouderd. Een nauwkeurige digitale opname van de huidige situatie is daarom essentieel.

Met behulp van 3D-laserscanning wordt een Pointcloud gegenereerd: een nauwkeurige digitale weergave van het bestaande gebouw. Deze wordt ingelezen in BIM-software en vormt de basis voor alle verdere modellering. Zo ontstaat een gedeelde, realiteitsgetrouwe onderlegger waarin coördinatie plaatsvindt.

Integratie van disciplines in coördinatiemodellen

In renovatieprojecten werken niet alle betrokken partijen standaard in BIM. Modellen van externe partijen – zoals installateurs of leveranciers – kunnen echter wel worden opgenomen in een centraal coördinatiemodel. Hierin worden installaties, constructieve elementen en architectonische onderdelen samengevoegd om conflicten vroegtijdig op te sporen.

Belangrijke coördinatiepunten per discipline:

• Verlichting: Inbouwspots vereisen vaak aanzienlijke inbouwdieptes (tot ca. 150 mm), zeker bij richtbare varianten. Dit heeft directe impact op plafondhoogte en routing van andere installaties.
• Audio: Speakers vereisen akoestische ontkoppeling (backboxen) om resonantie via plafonds te voorkomen. Dit beïnvloedt zowel ruimtegebruik als installatievolgorde.
• Brandmeldsystemen: In hoogwaardige interieurs wordt vaak gebruikgemaakt van aspiratiedetectie. Hierbij wordt lucht afgezogen naar een technische ruimte. Slechts een klein zichtbaar element blijft achter in het plafond.
• Beveiliging: Bewegingsmelders (PIR) moeten discreet worden geplaatst, zonder afbreuk te doen aan hun functionele bereik.
• Ventilatie: Grote luchtkanalen moeten door beperkte schachten en plafondhoogtes worden geleid. Dit vereist nauwkeurige afstemming met constructieve elementen.
• Binnenriolering: Afschot is leidend; routing moet zorgvuldig worden gepland ten opzichte van technische schachten en het rioolaansluitpunt.
• Constructie: Bestaande balklagen laten weinig ruimte voor sparingen. Routing van installaties moet daarom om bestaande elementen heen gepland worden.

Clashdetectie als sturingsinstrument

In hoogwaardige renovaties krijgt esthetiek vaak prioriteit. Waar in utiliteitsbouw werktuigbouwkundige installaties leidend zijn, is bij luxe woningen en monumenten juist de afwerking bepalend. Dit vereist dat technische installaties zich voegen naar de beschikbare ruimte, zonder afbreuk te doen aan functionaliteit of regelgeving.

Clashdetectie ondersteunt dit proces door vroegtijdige signalering van conflicten. Belangrijk hierbij is dat al in de engineeringsfase duidelijke afspraken worden gemaakt over ruimteverdeling, installatieniveaus en prioritering. Dit voorkomt discussies en improvisatie tijdens de uitvoering.

Clashdetectie is bij renovatieprojecten geen standaard “copy-paste” van nieuwbouwprocessen. De kwaliteit van de onderliggende gegevens (zoals een Pointcloud) en de mate van integratie tussen disciplines bepalen het succes. Door in een vroeg stadium gestructureerd samen te werken in één gecoördineerd model, kunnen fouten, vertragingen en esthetische concessies worden voorkomen. Zeker bij projecten waar uitstraling en afwerkingsniveau centraal staan, is clashdetectie niet slechts een controlemechanisme, maar een cruciaal stuurinstrument in het ontwerpproces.