Baksteengevels: onbenutte potentie
Even niets doen heeft in uw vakantie hopelijk tot veel moois geleid. Dezelfde aanpak biedt inspiratie bij ontwerp, renovatie en herbestemming van (woon)gebouwen. Baksteengevels gaan gemakkelijk 120 jaar mee; de gemiddelde woninglevensduur. Ze bieden veel ontwerpvrijheid, vergen vrijwel geen onderhoud(kosten), zijn kleurvast en verouderen mooi. Zo behouden baksteengebouwen hun waarde en vormen ze de bouwcultuur waaraan wij zijn gehecht. Benutting van deze potentie is bovendien voordelig en duurzaam!
Circulair ontwerp en herbestemming
Nederland werkt naar een volledige circulaire (bouw)economie in 2050. Levensduurverlenging van bouwwerken blijkt de meest duurzame circulaire strategie, afgezien van helemaal niet bouwen. De bouwpraktijk toont de potentie van bouwkeramiek; bakstenen, dakpannen en tegels van gebakken klei.
Overal in het land zijn voorbeelden te vinden waar de (levensduur)potentie van bouwkeramiek wordt benut bij fraaie (monumentale) gevels, verrassende gebouwtransformaties tot functionele herbestemmingen. Verder wordt bouwkeramiek volop circulair toegepast, zijn er losmaakbare droogstapel gevelsystemen en is de grondstof rivierklei een hernieuwbare grondstof.
Verlaging kosten
In verhouding tot veel andere gevelmaterialen is het onderhoud aan baksteengevels gering over de lange levensduur. De levensduurkosten (nieuwbouw en onderhoud) zijn in verhouding (zeer) laag, blijkt uit onderzoek door de Bouwhulpgroep Eindhoven. Een verlenging van de gebouwlevensduur is kostenefficiënt én verlaagt de jaarlijkse milieu footprint.
Verlaging footprint
De milieukosten (MKI) kunnen worden gerekend over de werkelijke in plaats van de theoretische levensduur. Dus geen 75 jaar maar minimaal 120 jaar; de gemiddelde levensduur van woningen in Nederland die naar verwachting nog zal toenemen vanwege het woningtekort en de circulaire ambities van Nederland.
Dit inzicht is relevant bij zowel renovatie, herbestemming als nieuwbouw. De NMD-bepalingsmethode biedt die ruimte ook. Een langere ontwerplevensduur is mogelijk in plaats van de vaak gehanteerde 75 jaar voor woningen en 50 jaar voor utiliteitsgebouwen. Motivatie en onderbouwing gebeurt met gebruik van de NMD Richtlijn Specifieke Gebouwlevensduur.
Slim renoveren
Hoe jammer ook; bij renovatie of herbestemming kan vervanging van de (buiten)gevel nodig zijn. Omdat er bijvoorbeeld onvoldoende ruimte is voor extra isolatie, benodigd voor de verduurzaming. In dat geval kunnen baksteen steenstrips uitkomst bieden, gelijmd op bijvoorbeeld isolatieplaten. Of een smalle baksteengevel van 65 tot 70 mm breed in plaats van 100 mm bij een volle baksteen. Zo ontstaat extra isolatieruimte en de nieuwe baksteengevel wordt ‘gewoon’ gebouwd op de oorspronkelijk funderingsbalk. In beide gevallen kan het oorspronkelijke gevelbeeld worden benaderd.
Mensgericht bouwen
Een ‘geslaagd’ gebouw biedt plek aan mensen waar ze graag werken, verblijven of wonen. En past in de omgeving, de cultuur en zorgt voor maatschappelijke verbinding. Een gebouw dat gebruikers en bewoners graag behouden, omdat het voor hen waardevol is en blijft. Voor de creatie van dergelijke gebouwen bieden baksteengevels veel potentie en oneindige (ontwerp)mogelijkheden. Kijk voor inspiratie in het nieuwste magazine BAKSTEEN dat dit keer draait om verbinding – tussen mensen, materialen, ideeën en plekken.
