Energie vraagt om Transitie
Een transitie kenmerkt zich door het fundamenteel anders gaan handelen. Niet zo maar een verandering, maar het hele systeem gaat op een andere manier functioneren. Bij de uitvoering, maar ook politiek en beleid, door alle lagen heen vinden wijzigingen plaats. Een voorbeeld in de bouw is de transitie van steenkool naar aardgas in de jaren zestig. Die transitie leidde tot nieuwe bedrijven (netbeheerders, leveranciers, etc.) maar er verdwenen ook beroepen, bovendien bracht de energietransitie nieuwe kansen. De kolenboeren werden overbodig terwijl tegelijkertijd miljoenen installaties moesten worden aangepast.
Ook nu is er een fundamentele verandering gaande. We willen wederom een energietransitie, maar deze keer om van het gas af te gaan. Twee bewegingen liggen hieraan ten grondslag. Het is niet langer geaccepteerd om naar gas te boren in Groningen of te kopen van Rusland. De andere reden voor de energietransitie zijn de in de Klimaatakkoord afgesproken CO2 reducties. Vanwege deze klimaatdoelen moeten we naar andere energiebronnen dan fossiel.
Bij de vorige transitie hadden we een helder doel, met gas verwarmen en koken was voor iedereen beter. Daarmee werd onze manier van wonen beter, goedkoper, schoner en makkelijker. Voor de overheid, het bedrijfsleven en bewoners dus winst. Maar de huidige transitie mist deze duidelijkheid. Geen gas of CO2-uitstoot, dat zijn pittige voorwaarden, en wat zijn de alternatieven? Hier wordt nog steeds hard naar gezocht. Zonne-energie, windenergie, en aardwarmte wordt bekeken en zelfs de eerder afgeschreven optie kernenergie is bespreekbaar. Zoals in elke transitie duurt het even voordat die gerealiseerd is. En in de tussentijd doen we wat we kunnen. We plaatsen zonnepanelen op huizen en weilanden, windmolens op zee, langs de kust en wegen. Het zijn oplossingen die passen binnen de voorwaarden maar het blijft verschuiven van het probleem, het is nog geen volledige transitie. We richten ons namelijk vooral op een ‘energie-opwek-transitie’ maar nog niet op een ‘energie-gebruik-transitie’.
Om de energietransitie te laten slagen moeten we naar opwekking én gebruik tegelijkertijd gaan kijken. We zullen wijken en woningen dusdanig aan moeten passen dat ze met elektra of warmte verwarmd kunnen worden. In de wijk komen deze opgaven bij elkaar, energievraag ontmoet energieaanbod. Daar gaat dan ook de echte energietransitie plaatsvinden. En dat vraagt naast de voordelen van duurzaam wonen ook een investering van de overheid, het bedrijfsleven en bewoners. Hopelijk brengen de wijkuitvoeringsplannen (WUP) het verlossend antwoord op deze vragen.
