Renoveren draait om mensen
Telkens maar weer verbaas ik me over hoe gemakkelijk er wordt heengestapt over het feit dat renovatie toch echt anders is dan nieuwbouw. Het hele simpele feit dat je met mensen te maken hebt die er al wonen, zorgt ervoor dat je anders te werk moet gaan. Als je op je werkplek aankomt bel je aan, en iemand doet de deur open. Je doet het voor die persoon, en dan maakt het niet uit of die het huurt of koopt, of deze persoon de rekening zelf betaalt, of via een woningcorporatie.
Het verbaast me dan ook dat bij de energietransitie er nog vanuit wordt gegaan dat alles kan en dat mensen daarop zitten te wachten. Een benadering van bovenaf, die lijkt op die van de nieuwbouw. Misschien ook wel te verklaren, het is immers een grote opgave met veel van hetzelfde, toch? We gaan aan de slag met aardgasvrije proefwijken, maar gaan er daarbij wel vanuit dat onze oplossingen met open armen worden ontvangen. En dan vinden we het raar dat er ‘slechts’ 206 woningen van het aardgas af zijn gegaan (Volkskrant, 18 januari 2021). Zeg nu zelf, hoe zou u het vinden als er volgende week bij u in de wijk de folders in de bus lagen dat dit de volgende aardgasvrije wijk wordt?
Natuurlijk, als professional ken ik de verduurzamingsambitie en als lector probeer ik deze opgave duidelijk te maken aan de studenten. Maar de gemiddelde bewoner in een willekeurige wijk zet duurzaamheid nog steeds niet boven aan zijn/haar lijstje. Willen we gaan verduurzamen dan zullen we toch echt moeten gaan nadenken over hoe we mensen kunnen benaderen. Ik denk dat we hier twee sporen moeten benutten die tegelijkertijd gevolgd kunnen worden. Als eerste moeten we de bewoner zelf aan de knoppen zetten. Dat betekent dat de bewoner kiest wat, wanneer en hoeveel er wordt gedaan. Ten tweede moeten we er dan wel voor zorgen dat mensen weten wat er gedaan moet worden (niet alleen een zonnepaneel) en waar dergelijke oplossingen te halen zijn. Op beide vragen kan men nu het antwoord niet eenvoudig vinden.
Eigenlijk is het simpel, bij renovatie staat de mens centraal. En de energietransitie is één grote renovatie. Renovatie van het energiesysteem, van de wijk én van de woning. In plaats van wijken aan te wijzen is het veel meer van belang om te zoeken naar plekken waar mensen daadwerkelijk willen. Dat worden dan de inspirerende voorbeelden. Dus niet kijken waar nu al die warmteleiding ligt, maar daar waar mensen zelf al aan het klussen zijn. Waar liggen al zonnepanelen en vanuit welke buurt komen nu al de meeste vergunningsaanvragen voor een verbouwing? Blijkbaar leeft daar het verbeteren van de woning. Is het dan niet gewoon een kwestie om die bewoners de juiste knoppen te geven?
