Wonen als dienst, renoveren als opdracht

Gaan we de woonconsument, als klant, een passende dienst aanbieden? Dan zou dat wel eens een totale omwenteling kunnen betekenen voor de Nederlandse bouw- en renovatiemarkt. Met gunstige gevolgen voor bouwkolom, ontwerpproces, milieu, duurzaamheid en economie. Dat is in het kort de samenvatting van de onlangs op de TU Eindhoven gehouden themamiddag Reframe Housing.
 
Tekst en beeld: Kees de Vries
 
De renovatiemarkt zal de komende jaren voor een belangrijk deel de aanjager zijn van de economische activiteit van de Nederlandse bouw. Tegelijkertijd kantelt de bouwmethodiek zich van een sterk op de bouwplaats gerichte logistieke activiteit, naar een meer prefab georganiseerde economische samenwerkingsactiviteit. Deze omwenteling van het proces verhoogt door stroomlijning van het bouwproces de kwaliteit van het uiteindelijk resultaat, en sluit faalkosten zo goed als zeker uit. Maar net als in de traditionele bouw, wordt het uiteindelijke succes in belangrijke mate bepaald door communicatie: het luisteren naar opdrachtgever en gebruiker, en het samen met toeleverende partijen creëren van draagkracht. De sectie Houtskeletbouw van de NBvT hield recentelijk bij de Technische Universiteit Eindhoven een themamiddag over dit onderwerp met de naam Reframe Housing. Doel van het ‘herkaderen van de woningbouw’ was om met alle partijen in de keten van gedachten te wisselen en zo een platform te creëren tussen industriële bouw, opdrachtgever en gebruiker.
 
Totaalprobleem
De aftrap van de themamiddag kwam van prof. dr. Paul Iske van de universiteit van Maastricht. Hij riep de verzamelde zeventig aanwezige bouwers, vertegenwoordigers van corporaties en architecten op hun creativiteit te gebruiken voor nieuwe combinaties en verdienmodellen. De financiering van projectontwikkeling en bouw zou volgens dr. Wim Gielingh van Real Capital System een heel stuk gebaat zijn als er oog komt voor de cost of ownership. "De huidige financieringsmodellen zijn niet-duurzaam en gericht op de korte termijn. Bouwen met oog voor de toekomst, en dat betekent bouwen voor transformatie, geeft elke volgende gebruiker wat hij wil: een goed gebouw." Prof. dr. Jos Lichtenberg van de TU Eindhoven viel hem bij. "De aanbodzijde begrijpt de gebruiker niet. De bouwmarkt veroudert niet zo snel, maar omdat niemand eigenaar is van het totaalprobleem, wachten we collectief af."
 
Gebruiker centraal
Na de plenaire sessie discussieerden de aanwezigen in diverse platformen in twee rondes over ontwikkelingen op basis van vastgoedexploitatie, nieuwe duurzaamheid, omgaan met krimp, renovatie en slim financieren. Daarbij kwam elke keer naar voren dat initiatieven op dit vlak de beste kans van slagen hebben als opdrachtgever, ontwerper, bouwer en financier hun expertise pas inzetten als ze gesproken hebben met de gebruiker. Tijdens het symposium sprak Nelleke Nelis van VACpunt Wonen, een vereniging die de belangen van de woonconsument vertegenwoordigt, haar verwondering uit dat Reframe Housing een van de eerste bouwsymposia is met aandacht voor de woninggebruiker. “En dat is toch raar dat een sector zo weinig luistert naar zijn klanten.” In de plenaire slotsessie werd als algemeen probleem voor het veranderen van de bouwkolom het gebrek aan financiële middelen gezien. Ook het lage kennisniveau, het gebrek aan ervaring en de versnippering van de bouw helpen niet mee op de korte termijn de kolom ingrijpend te veranderen. De markt zal zelf met initiatieven moeten komen en doet dat gelukkig ook in de vorm van de Q-woning en het Barbahuis. De tijd van Henry Ford die zijn klanten elke kleur auto kon laten kiezen als het maar zwart was, is voorbij.
De NBvT gaat de dag met de participanten evalueren en op basis daarvan wordt beslist welk vervolg er aan Reframe Housing wordt gegeven.