‘Chaotische’ luchtstroming in herbestemd rijksmonument

Een bestaand gebouw transformeren tot modern bedrijvengebouw. Architectenbureau cepezed uit Delft doet het met grote regelmaat voor externe opdrachtgevers. Met als insteek om met minimale ingrepen zoveel mogelijk resultaat te bewerkstelligen. Voor hun eigen nieuwe huisvesting in het voormalige laboratorium voor Werktuig- en Scheepsbouwkunde, een prachtig industrieel rijksmonument, is dezelfde filosofie gebezigd. Aangevuld met de geavanceerde installatietechniek van het BaOpt systeem met een ongerichte, ‘chaotische’ luchtstroming.
 
Tekst: Paul Engels (bron: Olof Koekebakker)
Foto’s: Jannes Linders en architectenbureau cepezed (Léon van Woerkom)
 
De drie hallen en de 38 meter hoge schoorsteen aan de Ezelsveldlaan op het voormalige terrein van de Technische Universiteit Delft zijn gebouwd tussen 1905 en 1911 naar een ontwerp van architect Jan Vrijman. De hallen hadden eerder al de functie als laboratorium verloren. Architectenbureau cepezed heeft het complex met 3.750 m² vloeroppervlakte aangekocht en omgetoverd tot een bedrijfsverzamelcomplex met een bijzondere atmosfeer en een prikkelende combinatie tussen industrieel erfgoed en nieuwbouw.
 
Herbestemming
In de nieuwe situatie functioneert elk van de drie hallen met aangrenzende annex als zelfstandige unit. Zonder uitzondering zijn de annexen gebruikt voor de ondersteunende functies als vergaderruimtes, pantry’s en sanitaire voorzieningen. Losse doos-in-doosvolumes met bijvoorbeeld de toiletten, serverruimtes en bergingen organiseren de annexen. De entree- en verbindingszone uit de jaren ’90 is afgebroken en in plaats daarvan is een nieuw, lineair volume tussen de hallen gebouwd en betrokken bij de grootste hal, die in gebruik is voor de huisvesting van cepezed. In de nieuwbouw zijn de entree en ontvangstruimtes gesitueerd, met daarachter de garderobe, sanitaire voorzieningen, keuken en eet- en informele overlegtafels.
 
Oplossingen in installaties
Projectarchitect Jeen Pot van architectenbureau cepezed legt uit dat voor de klimatisering en  installatietechniek is gezocht naar oplossingen die de sfeer en oorspronkelijkheid van de oorspronkelijke gebouwen zo min mogelijk zouden verstoren. ‘De nieuwe gebouwde gang vormt een sterke isolatie van de monumentale gevels aan weerszijden, reduceert zo de energiebehoefte en geeft de aangrenzende hallen al een zeker comfort. Niettemin vereisen de huidige gebruiksfuncties ook behoorlijk wat installatietechniek. In een bestaand gebouw valt het nog niet altijd mee daarvoor een goede plek te vinden. De grote luchtbehandelingskasten die nodig waren, hebben we goed verdekt kunnen opstellen; in de ene hal in de kelder, bij de andere op het dak en bij de derde  tussen de spanten onder de kap van het oude stookhok.’
Daarnaast is voor de lucht- en klimaatconditionering gekozen voor het BaOpt-systeem dat is gebaseerd op een lichte overdruk in ruimten. Hiervoor is steeds slechts één inblaaspunt en één afzuigpunt nodig en verder geen radiatoren of luchtkanalen, zodat het oorspronkelijke karakter van de hallen zoveel mogelijk behouden is. ‘In de studio van cepezed is de inblaas weggewerkt in wat eruit ziet als een gewone hoogglans wandkast. De afzuiging vindt plaats via het trapgat van een bestaande trap die naar de kelder leidt’, zegt Pot. ‘Bij de hal naast de onze is de inblaas geïntegreerd in een geperforeerd plafond, waarin overigens ook geluidsabsorptie is opgenomen. De afzuiging daar loopt via de verkeersruimten.’
 
‘Chaotische’ menging
Een groot voordeel van het BaOpt systeem is ook dat het een uiterst aangenaam werkklimaat biedt. Door de lichte overdruk verdeelt de lucht zich ongeacht de temperatuur overal gelijkmatig door de ruimte, wat een comfortabele, egale temperatuur oplevert. Bij een traditionele vorm van klimatisering stijgt de warmte op en bestaat er een groot temperatuurverschil tussen boven en beneden. In plaats van gerichte luchtstroming verzorgt het BaOpt systeem een ongerichte, ‘chaotische’ menging. De toegevoerde lucht en de lucht in de ruimte worden zo perfect verdeeld. De hele ruimte heeft dezelfde kwaliteit en temperatuur. Pot: ‘Onze ervaring is een verschil van slechts 0,5 graden Celsius. En tocht, koude op vloerniveau en koudeval langs ramen bestaan niet meer. Het mooie is ook dat het systeem energie bespaart door minder luchtverplaatsing en recirculatie van lucht die nog voldoende vers is.’
 
Voor de werkplekken in de eigen hal heeft cepezed een specifieke workbench ontwikkeld. De kabelgoot hiervan bevindt zich boven de tafels; zo wordt de gebruikelijke wirwar van kabels en snoeren op de vloer voorkomen. Bovenop de kabelgoot is ruimte voor een rij ordners. Inderdaad: slimme oplossingen en minimale toevoegingen, en toch alle gebruiksgemak.
 

Projectgegevens
Opdrachtgever: made in delft bv
Ontwerp: architectenbureau cepezed
Projectmanagement/bouwdirectie: architectenbureau cepezed i.c.m. ID bouwen van
architectuur
Constructieadvies: Ingenieursbureau SmitWesterman, Gouda en IMd, Rotterdam
Installatieadvies: Ingenieursburo Linssen, Amsterdam
Brandveiligheidsadvies: DGMR, Den Haag