Ruime flatwoningen in Capelle energiezuiniger en comfortabeler

Weerzien bij verbeteronderhoud van zelf gebouwde flatwoningen

De flat Purmerhoek met 504 woningen wordt grootscheeps verbeterd, waarbij het Energielabel van F naar A gaat.

Auteur: Paul Engels, Artist impression: A3 Architecten

Arjen Burgers, projectleider Team ERAflats, bestaande uit Smits Vastgoedzorg en TBI-onderneming ERA Contour, spreekt van ‘superwoningen’ die nu nog energiezuiniger en comfortabeler voor de bewoners worden. Samen met Simon van Staveren van Stadi Installatietechniek (loodgieterswerkzaamheden), Cees Jongkoen van Mampaey Installatie Bedrijven (verwarming, ventilatie) en Danny Schipper van Installatiebedrijf Slagboom (E-installaties) worden de werkzaamheden en met name het soepele onderhoudsproces uitgelegd. Of zoals Burgers zegt: “Er lopen op dit werk 80 medewerkers, maar je ziet ze nauwelijks. Er is rust op de bouw; partijen weten wanneer ze waar kunnen werken. Ook voor de bewoners is er helderheid en veiligheid, omdat wij de ingangen en routes voor bewoners en bouwmedewerkers keurig gescheiden houden. Alles loopt gesmeerd, mede dankzij de goede samenwerking tussen alle disciplines en het regelmatige werkoverleg. Een vraag wordt direct opgelost. Problemen worden nooit ouder dan een dag.”

De veiligheid en uitstraling krijgen met nieuwe transparante entrees en glazen balustrades op de onderste verdiepingen een behoorlijke impuls.

Proefstroom voor woningonderhoud

Ook het feit dat voorafgaand aan de aanpak een proefstroom is opgezet, zodat alle partijen weten wat ze moeten doen, helpt mee om werkzaamheden af te stemmen en elkaar waar nodig te ondersteunen. Op die manier kan het strakke werkschema van zeven werkdagen per woning voor de werkzaamheden van een serie woningen, van de 14e verdieping naar de begane grond, keurig worden doorlopen. De bewoners kunnen daarbij in hun woningen blijven slapen, want de werkzaamheden zijn tussen 7.30 en 16.00 uur. Voor de bewoners is in samenspraak met opdrachtgever Havensteder op de parkeerplaats een verblijfruimte met bad- en toiletruimte ingericht, het zogeheten Bad-Huis, waarvan veel gebruik wordt gemaakt.

De buitenschil wordt extra geïsoleerd met onder andere triple glas in de kozijnen.

Arjen Burgers: “Wij gaan van boven naar beneden en van links naar rechts door het kolossale flatgebouw. We zijn april vorig jaar begonnen en voor de bouwvak dit jaar moeten alle 504 woningen gereed zijn. We zitten keurig op schema. En als je ziet dat je hier bij een ingrijpende aanpak praat over luttele opleverpunten per woning, dan bewijst dit dat het proces onder controle is. Ook het rapportcijfer dat we van de bewoners krijgen, op dit moment gemiddeld een 7,3, is voor dergelijke operaties behoorlijk hoog. Dat moet ook, want de bewoner is de feitelijke klant waarvoor wij het doen.”

Het tochtende klapraam maakt plaats voor een ventilatierooster.

Isoleren gebouwschil

Die bewoners krijgen een groot aantal verbeteringen in hun woningen. De verduurzaming begint bij het isoleren van de gebouwschil, waarbij nieuwe kopgevels ook de uitstraling van het gebouw verhogen. Arjen Burgers: “Er vonden in de loop der jaren natuurlijk de nodige onderhoudswerkzaamheden en isolatiemaatregelen plaats, maar nu wordt de beglazing compleet vervangen door nieuwe exemplaren met triple glas. Ook de borstweringen worden vernieuwd en geïsoleerd. De oude klapraampjes, waar nogal wat kou door kwam, worden vervangen door luchtroosters. Zo maak je al een grote sprong in energiezuinigheid. Het gebouw houdt vooralsnog z’n gasaansluiting, maar er worden in de woningen al maatregelen getroffen om de overstap naar gasloos eenvoudig te maken. Zo krijgt elke woning al een unit voor de stadsverwarming. Het is straks een kwestie van twee aansluitingen veranderen en de woningen zijn gasloos.”

In de toiletruimte is plek gevonden voor de stadsverwarmingsunit die te zijner tijd eenvoudig kan worden aangesloten.

Later stadsverwarming

Tot die tijd is er de vertrouwde centrale verwarming, voorheen als blokverwarming, maar nu per woning regelbaar. Cees Jongkoen: “Op het dak van de flat staan drie cv-ketels die nog goed functioneerden en gehandhaafd zijn. Voor de rest is alles totaal vernieuwd. Nieuwe leidingen en radiatoren, per ruimte goed regelbaar. De leidingen bij de gevel worden netjes in leidinggoten langs de plint verwerkt. De cv is wel teruggeschakeld naar 70o Celsius en zo wordt al veel energie bespaard. De stadsverwarmingsunit is geïnstalleerd op een vrije plek in het toilet achter een paneel. Hij doet nu nog niet mee, maar is straks direct in stelling te brengen als het gasloos moet. De ventilatie wordt geregeld met een CO2-gestuurde MV-box. Voorheen was er natuurlijke ventilatie, maar dat leverde kou en tocht op en soms werden die voorzieningen door bewoners afgedicht.”

Passen en meten in de woningen om een plek te vinden voor de installatietechniek.

Centrale schachten

De toiletten in de woningen worden in alle gevallen vernieuwd en in veel gevallen wordt ook de badkamer en keuken meegenomen in het groot onderhoud. Simon van Staveren: “We leggen in de woningen een nieuwe waterinstallatie, rioleringen en hemelwaterafvoeren aan. Er gebeurt best veel in de woning. Groot voordeel is dat de woningplattegrond een centrale schachtruimte heeft, waaraan de natte cellen en de keuken grenzen. Zo wordt het mogelijk om de leidingen in de woning redelijk eenvoudig aan te leggen. En in de algemene ruimtes zijn overal verlaagde plafonds, zodat wij bijvoorbeeld de riolering door het gebouw kunnen vernieuwen. Het bijzondere is dat de riolering voor een groot deel van gietijzer was. Dat leverde veel lekkages op, maar het was wel een systeem dat weinig geluid voortbracht. Om aan de geluidnormering te voldoen, hebben wij in de nieuwe situatie gekozen voor een speciaal geluidarm kunststof systeem.”

De woningen krijgen een CO2 gestuurd ventilatiesysteem.

Moderne installaties

Qua E-installaties zijn de voorzieningen in het algemeen eenvoudig te vernieuwen. Danny Schipper: “Wij verzorgen de gehele elektrotechnische installatie, licht- en krachtinstallaties, gebouwbeheersystemen, domotica-oplossingen, beveiligingsinstallaties, camerasystemen en datanetwerken. Omdat wij vaak maar een klein plekje achter een wand of boven een plafond nodig hebben, vliegen wij in het werkproces overal tussendoor. Er zitten wel een paar moderne installaties bij, zoals een videofoon-systeem voor alle bewoners, een lichtverdeelregeling per woning en nieuwe verdeelkasten, zodat de bewoners in de toekomst allemaal elektrisch kunnen gaan koken omdat er voldoende vermogen is. In de loop der jaren was er met het oog op de veiligheid al het nodige aan de E-installaties vernieuwd, maar nu is een grote slag gemaakt. Dat geldt ook voor de nieuwe ledverlichting binnen en buiten. Er is overwogen om op het dak zonnepanelen te plaatsen, maar gelet op de hoogte van de flat met de veertien verdiepingen zou dat slechts een paneel per woning opleveren en dan is installatie niet rendabel. Ook wij zorgen dat de E-installaties netjes worden weggewerkt in de woning en niet storend zichtbaar zijn.”

Nieuwe radiatoren met lagere maximum temperatuur besparen veel energie.

Repetitiefactor

Arjen Burgers: “Het waren voor het verbeteronderhoud al zeer aantrekkelijke woningen, die nu een grote verduurzamingsslag ondergaan. Je praat over een slim woningbouwsysteem van decennia geleden met grote vrije overspanningen waarbij de indeling naar wens is aan te passen. Er is ook veel licht in de woningen door de grote glasgevels aan voor- en achterzijde. Voordeel voor ons als Team ERAflats is dat wij de woningen kennen, omdat wij die zelf hebben gebouwd. En elke woning heeft dezelfde basisplattegrond, zodat de repetitiefactor groot is. Je ziet ook dat disciplines onderdelen kunnen prefabriceren. Zo worden veel leidingen op een maat van 5 à 6 meter aangeleverd en hoeft er bij de aansluiting een paar centimeter te worden gezaagd.”

De bewoners kunnen in een speciaal Bad-Huis verblijven en douchen als hun woning overdag onderhanden wordt genomen

Minimaal 25 jaar extra levensduur

De bewoners krijgen niet alleen een comfortabele, energiezuinige woning, ook het hele flatgebouw krijgt naar een ontwerp van A3 Architecten een upgrading met onder andere nieuwe entrees die veel transparanter zijn en vriendelijker ogen. Dit verhoogt het gevoel van veiligheid voor bewoners en bezoekers. Ook worden de galerijhekwerken op de eerste verdieping vervangen door een glazen balustrade. Voorts komen er extra fietsenstallingen bij en op de etages komen bij de lift aparte ruimtes om scootmobielen van bewoners op te stellen. De gemeente zal na het verbeteronderhoud de openbare ruimte opknappen, met meer ruimte voor wandelpaden en groen. Met alle ingrepen kan de flat Purmerhoek minimaal weer 25 jaar naar volle tevredenheid functioneren.