“Denk niet te nauw over dilataties”
Dat dilataties nodig zijn om de werking van de buitenmuur op te vangen, komt gevelinspecteur Gerwin van den Berg van Total Wall regelmatig tegen. Want dat dit een vaststaand gegeven hoort te zijn voor aannemers, wil niet betekenen dat het ook altijd gebeurt of dat dit juist uitgevoerd wordt. In deze editie van De Inspectie laten we dat zien aan de hand van een aantal voorbeelden van zowel woningen als kantoorpanden.
Naast de hemelwaterafvoer van deze woningen in Venlo is een te krappe dilatatievoeg aangebracht.
Auteur: Harmen Weijer
Baksteengevels moeten in een aantal gevallen worden voorzien van dilataties. Door aangrijpende belastingen op de gevel en vervorming door temperatuurwisseling kan scheurvorming ontstaan. Baksteenmetelwerk heeft een treksterkte die slechts circa 5% van de druksterkte bedraagt. Scheurvorming ontstaat wanneer deze treksterkte overschreden wordt.
Te krappe dilatatie
Dat is te zien bij een complex van in totaal 138 woningen in Venlo waar scheurvorming in de gevels een steeds terugkerend fenomeen blijkt te zijn. In de blokken van 6 tot 10 woningen aan onder andere de Rene van Chalonstraat. Op foto 1 is te zien dat naast de hemelwaterafvoer een dilatatievoeg is aangebracht. “Deze is te krap”, vertelt Gerwin van den Berg van Total Wall. “Tussen de ramen links is het gevolg hiervan te zien, namelijk scheurvorming. Eerder werd dit steeds gerepareerd maar de scheuren kwamen weer terug.”
De dilatatie is groter gemaakt en de rest van de gevels is eveneens verbeterd.
Om dit voor eens en voor altijd op te lossen is meer nodig dan reparaties aan het metsel- en voegwerk. “Voordat we met de uitvoering beginnen, maken we door het intekenen van foto’s visueel zichtbaar wat er moet gebeuren. Hier in Venlo is het advies om de dilatatie breder te zagen. We hebben geadviseerd om rondom de dilataties extra spouwankers te plaatsen, indien niet bekend is of deze er zitten en wat de kwaliteit van de huidige spouwverankering is.”
De geveldragers en dilataties gevel van het wooncomplex de Westertoren in ’s-Hertogenbosch had last van scheurvorming.
In combinatie met andere werkzaamheden, zoals totaal gevelonderhoud, is de dilatatie breder gemaakt. De afgespatte hoekjes van de stenen zijn later hersteld met een speciale steenreparatiemortel, uitgevoerd door Voegersbedrijf Mario te Helmond. Het gescheurde metselwerk is hersteld door middel van het toepassen van lintvoegwapeningen.
Onder de geveldrager zat nog specie, en tevens voelde de kit vrij hard aan. Tegenwoordig wordt er geen kit voeg ter hoogte van de geveldrager toegepast.
De ruimte tussen de dorpelsteen en de baksteen is te klein. Door uitzetting en krimp is de lintvoeg gescheurd. De steen zal smaller moeten worden en boven met een flexibele kit afgewerkt worden.
Stalen geveldragers
In ‘s-Hertogenbosch heeft Total Wall vorig jaar in opdracht van de Vereniging van Eigenaren Westertoren een gevelinspectie uitgevoerd aan haar complex. Van den Berg: “Het doel van de inspectie is inzicht te krijgen in de oorzaak van scheurvorming rondom geveldragers en dilataties aan hun gevel.”
Het gaat om appartementencomplex van 13 bouwlagen uit 2003. “We hebben schade gevonden voornamelijk ter hoogte van de stalen geveldragers. We zien dat daar de stenen kapot gedrukt zijn, omdat ze geen bewegingsruimte hebben. Zo zat er nog specie onder de geveldrager zit, en ook voelde de kit vrij hard aan. Tegenwoordig wordt er geen kitvoeg ter hoogte van de geveldrager toegepast. Dat voorkomt de hier aangetroffen schade. Ons advies is dan ook om de kitranden en de voegspecie onder de geveldragers te verwijderen. Er moet ongeveer 7 à 10 mm vrije ruimte onder de geveldrager zijn. Zo heeft het metselwerk de ruimte om in verticale richting uit te kunnen zetten bij temperatuursverandering.”
Zo hoort het wel: de steen onder de geveldrager ligt vrij. Zo heeft het metselwerk de kans om uit te zetten zonder schade te veroorzaken.
Daarnaast is de ruimte tussen de dorpelsteen en de baksteen is te klein. Door uitzetting en krimp is de lintvoeg gescheurd. “De steen zal smaller moeten worden en boven met een flexibele kit afgewerkt worden”, adviseert Van den Berg.
Hoe het wel moet is ook te zien bij dit complex. In het gele vlak op foto 6 is te zien hoe de steen onder de geveldrager vrij zou moeten zijn. Zo heeft het metselwerk de kans om uit te zetten zonder schade te veroorzaken.
“In dit soort projecten denken we als Total Wall praktisch mee met de gebouweigenaar. Als we problemen constateren, komen we ook met concrete en praktische oplossingen om deze kwestie op te lossen. We laten dit ook altijd door onze huisconstructeur toetsen en kunnen we desgewenst begeleiden in de uitvoer”, aldus Van den Berg.
