Herstructurering Van Hallstraat

Artikel delen

Veertig oude portiekwoningen in één lang blok in Meppel zijn omgebouwd tot drie blokken met diverse woningtypes. Twee beuken met vier portiekwoningen zijn gesloopt en de woonblokken bevatten nu huur- en koopappartementen én koopwoningen in twee woonlagen. Het grootste bouwtechnische probleem – veel geluidsoverlast tussen de woningen onderling – is aangepakt met isolatie van woningscheidende wanden en vloeren. Daarnaast is de woningschil geïsoleerd en is de woningindeling helemaal ‘op de schop’ gegaan.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst; foto’s: Harry Cock, Carla Debets

Opmerkelijk is dat de 40 portiekwoningen zijn gebouwd in slechts twee lagen met een schuine kap. Ze zijn enigszins vergelijkbaar met duplexwoningen, maar hebben open portieken met daarin de toegangen tot zowel twee woningen op de begane grond als twee op de verdieping.
De woningen die dateren uit 1957 en zijn ontworpen door architect David Zuiderhoek uit Baarn, waren vooral bedoeld voor gezinnen met kinderen. Met drie slaapkamers, een totaaloppervlak van 80 m2 en een buitenruimte (binnen de gevel) aan de straatzijde, ook op de begane grond. De woningen hebben een stramien van 7,56 meter. Onder de schuine kap lag voor iedere bovenwoning nog een bergruimte, bereikbaar via een vlizotrap.

Herstructurering

In 2005 werd duidelijk dat er iets moest gebeuren met de woningen: de doorstroming was groot, veel bewoners hadden weinig binding met de woning of wijk, en de buurt verpauperde. Eigenaar Woonconcept Vastgoed besloot in eerste instantie alleen de bewoners uit te nodigen om hun klachten en wensen te inventariseren, en een enquête te houden om de problemen in kaart te brengen.
In bouwtechnische zin waren er nogal wat klachten over geluidsoverlast die moesten worden aangepakt. Daarnaast wilden de bewoners graag een grotere sociale veiligheid en het achtergebied eenvoudiger kunnen bereiken. Ook een wat efficiëntere en meer hedendaagse indeling van de woning stond op het verlanglijstje. En na de renovatie moest een goede kwaliteit zijn gerealiseerd voor een aantrekkelijke prijs; bij voorkeur geen huurverhoging.
Bureau B+O Architecten B.V. kreeg de opdracht de herstructureringsplannen verder uit te werken. Architect Arnoud Olie: ‘Alternatief was sloop en nieuwbouw. Maar dat was een kostbare keus die bovendien niet duurzaam was. Vooral omdat er afgezien van de technische mankementen niet veel mis was met de woningen. Daarnaast zouden door sloop ook de ziel en de herinneringen van de straat verdwijnen’.
Duidelijk was ook dat alléén renovatie van de woningen niet voldoende was. Om de sociale veiligheid en toegankelijkheid van het achtergebied te vergroten is het plan opgedeeld in drie woonblokken. Daarin zijn nu zes koopwoningen, vier koopappartementen en 20 huurappartementen ondergebracht. Twaalf gezinnen besloten terug te keren naar de vernieuwde woningen. Dat de huren niet zijn verhoogd, werd onder meer mogelijk door een deel van de opbrengst van de koopwoningen te investeren in de renovatie.

Geluidsisolatie

Eén van de vele bewonersklachten betrof de geluidsoverlast tussen de woningen. Bij de renovatie werd dan ook besloten woningscheidende vloeren en wanden beter te isoleren. De vloeren bestonden uit baksteen (Nehobovloeren) van 150 mm dik. Om de geluidsisolatie te verbeteren zijn buigslappe plafonds aangebracht van gipsplaten met daarboven minerale wol. Bovendien zijn zwevende vloeren aangebracht: die bestaan uit gipsvezelplaten met daaronder een laag minerale wol. Door deze twee maatregelen voldoen de appartementen niet aan de nieuwbouweisen, maar hebben nog voldoende vrije hoogte. Gevolg was wel dat de plafonds lager werden en de deuren nu vlak onder het plafond doordraaien omdat deze wel zijn aangepast aan de nieuwbouweisen.
De woningscheidende wanden bestaan uit een spouwmuur van kalkzandsteen met een dikte van 270 mm. Deze wanden zijn eveneens aangepakt: aan beide zijden zijn voorzetwanden geplaatst die zijn opgebouwd als buigslappe voorzetwanden van gipsplaten met een isolatie van minerale wol. Daarbij is extra aandacht besteed aan de positionering van de wandcontactdozen en aan de randafwerkingen ter plaatse van plafonds en wanden.

Naar drie woonblokken

Om de sociale veiligheid te vergroten en het achtergebied beter bereikbaar te maken, zijn twee beuken met vier portiekwoningen gesloopt. Extra voorzieningen voor de stabiliteit van de behouden woonblokken waren daarbij niet nodig. Het betekende wel dat een aantal voorheen woningscheidende wanden nieuwe kopgevels moesten krijgen. Daarvoor is een baksteen gekozen, in een afwijkende rode kleur, om duidelijk aan te geven dat het hier gaat om een latere ingreep in het oorspronkelijk ontwerp.
Op de hoeken van de blokken zijn de koopwoningen gerealiseerd, in twee lagen, met zolderkap. In de nieuwe kopgevels zijn ramen gemaakt en ook de entree is hierin gesitueerd. De nieuwe kopgevel verspringt, omdat de doorbraak is gerealiseerd ter plaatse van de voormalige portiek. De vroegere keuken is bij de hal aangetrokken en biedt tevens plaats aan de trap.
De efficiëntere woningindelingen zijn zoveel mogelijk gerealiseerd binnen de bestaande binnenmuren. Door hier en daar enkele wanden weg te halen en op andere plaatsen juist een bestaande ruimte op te delen, zijn woningindelingen ontstaan die overeenkomen met de huidige woonwensen. Voor de nieuwe indeling was het wel noodzakelijk op enkele plaatsen stalen balken en kolommen in de woningen aan te brengen. Dit leidde ook tot het heien van nieuwe palen in de bestaande woningen.
De vroegere – binnen de gevel gelegen – buitenruimte is bij de woning getrokken, behalve bij de samengevoegde woningen. Hier is nu een van de slaapkamers voorzien van een balkon. In de appartementen leverde het dichtzetten van de balkons circa 4 m2 extra ruimte op bij de woonkamers. De buitenruimtes zijn in de voorgevel dichtgezet met dubbele openslaande deuren, zodat er een soort Franse balkons ontstonden. Ook op de begane grond kwamen de balkonhekjes terug omdat deze een belangrijk onderdeel vormen van het aanzicht van de straatgevel.
De open portieken zijn gehandhaafd, ook zij zorgen voor de bijzondere identiteit van de woningen. Echter: een frisse gele kleur brengt méér licht in de voorheen donkere ruimte. Zowel de baksteenwanden als de plafonds zijn geel geschilderd, én de woningen kregen gele voordeuren.
Aan de achtergevel zijn de trappen van de bovenappartementen met de kleine balkons gehandhaafd; daarmee houden de bewoners van deze bovenwoningen de mogelijkheid direct bij hun tuin of berging te komen. De balkons en trappen zijn wel voorzien van nieuwe hekwerken.

Energiezuiniger

In de loop der jaren waren al wel de voorgevels een keer aangepakt: de grote kozijnen werden voorzien van dubbelglas en het typerende metselwerkverband van de borstweringen (blokverband) verdween achter een extra baksteenblad op de begane grond en een laag plaatmateriaal op de verdieping.
Deze gevels zijn behouden, inclusief de aangepaste borstweringen. Aan de binnenzijde is echter extra isolatie aangebracht; de bestaande kozijnen in de gevel zijn zoveel mogelijk gehandhaafd, maar overal – ook in de achtergevels – is nieuw dubbel glas aangebracht. Alle woningen en appartementen kregen bovendien nieuwe cv-installaties en nieuwe cv-ketels.

Bouwgegevens
Opdrachtgever: Woonconcept Vastgoed, Meppel
Architect: Bureau B+O Architecten B.V., Meppel
Adviseur constructies: Goudstikker-de Vries, Assen
Aannemer: Brands Bouwgroep B.V., Emmen
Start renovatie: augustus 2009
Oplevering: juni 2010
Kosten renovatie: totaal 2,2 miljoen euro