Sterk en duurzaam isolatiemateriaal voor lichte Airey-woningen

Tekst: Irene Teunissen
Fotografie: Ronald Wientjes

Aan de Burgemeester Fockstraat en de Speelmanstraat in Amsterdam-West laat woningcorporatie De Alliantie momenteel 112 Airey-woningen compleet renoveren. Om ze optimaal geluidswerend te maken, wordt Supafil Timber Frame ingezet. Een sterk en duurzaam isolatiemateriaal, bijzonder geschikt voor houtskeletbouwconstructies.

Wat zijn dat, Airey-woningen? Het is een licht bouwsysteem dat in de jaren vijftig van de vorige eeuw ontwikkeld is door de Engelse ondernemer Edwin Airey. Vlak na de Tweede Wereldoorlog was er een enorme behoefte aan nieuwe woningen. In deze wederopbouwjaren schoten overal in Nederland de nieuwbouwcomplexen dan ook als paddenstoelen uit de grond. Een deel daarvan (circa 8.500) werd gevormd door Airey-woningen. Eenvoudige, lichte sociale huurwoningen die als een soort prefab bouwpakket snel in elkaar gezet konden worden. Maar de tand des tijds knaagt ook aan Airey-woningen. De exemplaren aan de Burgemeester Fockstraat en de Speelmanstraat zijn inmiddels zwaar verouderd en voldoen niet meer aan de eisen van nu. De woningen zijn klein (60 m²), de geluidsisolatie is beperkt, vooral tussen de gestapelde woningen in, en de energetische kwaliteit is vaak niet hoger dan label D/E. De woningcorporatie vond het daarom tijd twee vijflaags blokken met in totaal 112 woningen compleet te strippen en opnieuw op te bouwen. Sloop voor nieuwbouw was uitgesloten vanwege het beschermde stadsgezicht. “Alleen de buitenschil, het trappenhuis en de houten verdiepingsvloeren blijven behouden”, vertelt Ed van Schaagen, projectleider bij Hooyschuur architecten & adviseurs die de plannen voor de grootscheepse renovatie hebben gemaakt. 

Akoestische situatie

De oorspronkelijke flats kennen nogal wat bouwfysische problemen, vooral veroorzaakt door geluidsoverlast tussen de woningen in. Dit heeft alles te maken met de bouwconstructie van de Airey-flatgebouwen. Daarvan worden de dragende gevels gevormd door lichte betonnen stijlen waarop 40 mm dikke betonnen plaatjes van 60 bij 30 cm bevestigd zijn. Deze buitenwanden hebben een binnenspouwblad van BIMS-beton, een dun en zacht materiaal. De vloer- en dakconstructie bestaat uit lichte stalen raatliggers die aan de betonnen buitenschil bevestigd zijn, en houten vloerdelen en dakbeschot. De woningscheidende wanden zijn niet-dragend en opgebouwd uit sintelbetonblokken. 
Van Schaagen: “Samen met bouwfysisch adviesbureau Cauberg-Huygen zijn wij op zoek gegaan naar een methode om de akoestische situatie te verbeteren. Daartoe moesten maatregelen worden genomen voor het optimaliseren van zowel de luchtgeluidisolatie als de contactgeluidisolatie. Probleem daarbij was dat de constructie met de stalen raatliggers geen al te grote toename van gewicht kon hebben. Want, zoals bij veel woningen uit de vroeg-naoorlogse periode, is om economische redenen geprobeerd zo efficiënt mogelijk om te gaan met de beschikbare materialen. Voor het verbeteren van de contactgeluidisolatie is een zwevende dekvloer aangebracht op de houten vloeren. Voor het verbeteren van de luchtgeluidisolatie zijn we op zoek gegaan naar een materiaal dat in de ruimte tussen de vloeren, de plafonds en de raatliggers kon worden aangebracht. In eerste instantie viel de keuze op steenwolvlokken, maar die bleken te zwaar. 

Supafil Timber Frame 

Uiteindelijk is gekozen voor Supafil Timber Frame van Knauf Insulation. Deze specialist in innovatieve isolatieoplossingen heeft voor het aanbrengen van dit product in Nederland zo’n tien vaste verwerkingsbedrijven geselecteerd en medewerkers daarvan speciaal intern getraind om de kwaliteit te waarborgen. Wesselink Isolatie is één van die verwerkers. “Wij zijn gespecialiseerd in geluids- en thermische isolatie van vooral oudere woningen met houten vloerconstructies”, vertelt mededirecteur-eigenaar Benjamin Wesselink. “Daarbij werken wij altijd met duurzaam isolatiemateriaal.” Supafil Timber Frame is zo’n materiaal. Dit type vlokkenisolatie bestaat tot 80 procent uit gerecycled glas en is prima toe te passen als geluids- én thermische isolatie. Je kunt het gewoon met de hand aanraken omdat de vezels de huid niet irriteren. Vooral in houtskeletbouwconstructies is Supafil Timber Frame, dat minder dan steenwol weegt, een uitstekend middel voor geluidsisolatie. 

Leidingwerk

Bij deze Airey-woningen loopt eveneens een uitgebreid leidingennetwerk tussen vloeren en plafonds door, onder meer ten behoeve van het verwarmingssysteem. Wesselink: “Daarom heb je een middel nodig dat zich naadloos rondom deze leidingen en buizen voegt. Supafil Timber Frame wordt dan ook via gaten die in de houten vloer geboord worden, in de ruimte tussen vloer en plafond geblazen. Dit doen we met behulp van een inblaasapparaat, onder een lage druk van 220 Bar. Uiteindelijk wordt de tussenruimte opgevuld met een 30 cm dikke laag van het isolatiemiddel met een gewicht van 30-35 kg/m³. Zo krijg je een homogene isolatielaag, zonder kieren en naden.” Omdat hierdoor nergens energielekken kunnen ontstaan, zorgt dit product tevens voor een hoge thermische isolatie met een lambda-waarde van 0,034 W/(m.K). “Anders dan bijvoorbeeld de plaatisolatie die wij regelmatig toepassen. Dat moet je altijd op maat snijden waardoor er makkelijk gaten kunnen ontstaan en er energie kan weglekken”, stelt Wesselink. “Daar komt nog bij dat Supafil Timber Frame met een A1-brandklassering eveneens onbrandbaar is. Al met al een prima geluidswerend middel met daarnaast nog vele andere voordelen.” 

Secuur  Het aanbrengen gaat soepel, maar luistert nauw. Isoleren is altijd een secuur werkje. Om de kwaliteit te waarborgen zijn alleen de gecertificeerde en door Knauf Insulation geschoolde professionals bevoegd dit te doen. Maar eenmaal goed aangebracht draagt dit duurzame isolatiesysteem bij aan een nieuwe langdurige toekomst voor deze Airey-woningen.