Oud & Nieuw
De Dongecentrale, Geertruidenberg
De Dongecentrale in Geertruidenberg was in 1919 de eerste particuliere elektriciteitscentrale naar Noord-Brabant. De bouw van de centrale was een initiatief van de Provinciale Noord-Brabantse Electriciteits Maatschappij (PNEM), dat later opging in Essent. De oorspronkelijke centrale werd al in de jaren 90 van de vorige eeuw gesloopt en in 2011 stopte de productie van elektriciteit definitief in de Dongecentrale. Het filtergebouw en het hoofdgebouw hebben inmiddels de status van rijksmonument.
Het ketelhuis van de Dongecentrale 2 uit het kolentijdperk van voordat het een STEG-centrale (gasgestookt) werd. De schuin geplaatste kokers in het midden zijn de aanvoer van de kolen (midden boven) naar de verbrandingskamers beneden (rechts en links). Datum foto onbekend, maar waarschijnlijk vóór de Tweede Wereldoorlog. Foto uit de presentatie ‘100 Jaar Stroom’ van Cor Knoop.
In 2012 heeft BOEi – de Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed – de Dongecentrale in Geertruidenberg in beheer genomen. De provincie Noord-Brabant is daarbij voor 50% mede-eigenaar geworden. Samen werken de partijen aan herbestemming van de centrale.
Een cascorestauratie van het filterhuis, de centrale, heeft deze gebouwen inmiddels geschikt gemaakt voor hun nieuwe rol. Het kantoorgebouw uit 1951 is in oktober vorig jaar opgeleverd. Het vierkante gebouw met vijf verdiepingen is ontworpen in de traditionalistische Wederopbouwarchitectuur en heeft siermetselwerk en vierruitsvensters met stalen kozijnen. Er is een kleuronderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in de wijze waarop het interieur van het kantoorgebouw in de jaren 50 was afgewerkt. Gebaseerd hierop zijn de oude kleuren hersteld bij de herbestemming. Ook zijn de lambrisering en de houten vloer teruggebracht naar de oorsponkelijke staat en is de vide weer opengemaakt en de nu weer goed zichtbare glasconstructie hersteld.
Foto’s: Boei/Jan van Dalen
