Intervam-flats Overvecht toekomstbestendig dankzij innovatieve schil

In de zogeheten ACA-flats, wat staat voor de straatnamen Atlas-, Centaurus- en Apollodreef, zijn het afgelopen jaar de 362 woningen in een flink tempo aangepakt.

De portieken en de entree zijn volledig vernieuwd en hebben een frisse, moderne uitstraling gekregen.

Auteur: Harmen Weijer

Het VAM-systeem, zoals het officieel heet, werd door NV Intervam op de markt gebracht. Het bedrijf begon ermee in 1959 en bouwde tot begin jaren 70 van de vorige eeuw in totaal 14.000 woningen. Hiervoor beschikte zij over fabrieken in Valkenburg (Z.H.), Hoogkerk en Utrecht. In Utrecht stond de grootste productie-eenheid, waar de wanden, vloeren en galerijplaten werden geprefabriceerd. De andere twee maken de meer gespecialiseerde elementen zoals trappen, borstweringen en dakranden.
Intervam begon in 1960 met de bouw van twee woningen per dag. In 1966 levert het bedrijf zes woningen per dag op. Maar de snelheid had ook een keerzijde: het beton werd gewoon doorgestort zonder rekening te houden met koudebruggen, overigens niet verwonderlijk voor de bouwtechniek van die tijd. Maar anno 2020 is dat niet meer wat we willen.
“Daarom geven we de flats allereerst een nieuwe buitenschil”, vertelt Michel Visser, bedrijfsleider bij Hemubo van deze grote klus in Overvecht, die wordt uitgevoerd door een samenwerking van Hemubo, DOOR architecten, Over Morgen en Adams bouwadviesbureau. “We zijn in 2018 begonnen met de ACA-flats, dat staat voor Atlas-, Centaurus- en Apollodreef, de straten waarin deze flats zich bevinden. Het ging om 362 woningen, die we eind vorig jaar hebben opgeleverd. Binnen hebben de woningen een flinke upgrade gekregen. We hebben keuken, badkamer en toilet vervangen, waarbij de bewoners qua tegelwerk en keukenkastfrontjes uit een aantal varianten mochten kiezen. En omdat we in deze renovatie de woningen van het gas hebben afgehaald, konden de bewoners ook kiezen uit drie typen elektrischekookplaten, met eventueel een oven er onder.”
De collectieve verwarming die de flats hadden, compleet met de stijgleidingen in de woningen zijn weggehaald. “Er zijn afleversets met verdelers en warmtewisselaar van Eneco geplaatst, die door de bewoners zelf bediend kunnen worden voor verwarming door middel van een klokthermostaat en warm tapwater. De warmte daarvoor komt uit een collectieve voorziening buiten het complex. De radiatoren zijn geschikt gemaakt voor lage temperatuurverwarming.”

De gevels zijn uitgebouwd met nieuwe, flink isolerende kunststof-elementen, waarmee de oude betonkaders met koudebruggen zijn ingepakt. Die nieuwe elementen zijn voorzien van hoogwaardige HSB-wanden, die aan buitenzijde bekleed zijn met verschillende typen Eternit-beplating.

Prefab gevelsysteem

Dat is voldoende omdat de buitenschil zeer goed is geïsoleerd. Daarvoor hebben de deelnemende bedrijven aan deze renovatie een innovatief isolatiesysteem ontwikkeld. Visser: “We bouwden de gevels uit met nieuwe, flink isolerende kunststof-elementen, waarmee we de betonkaders met koudebruggen hebben ingepakt. Die nieuwe elementen zijn voorzien van hoogwaardige HSB-wanden, die aan buitenzijde bekleed zijn met verschillende typen Eternit-beplating. Voor de kopgevels hebben we gebruik gemaakt van het Sto Isoned-systeem met minerale steenstrips, die zorgen voor een moderne uitstraling. De overige elementen met hoogwaardige kunststof kozijnen zijn prefab gerealiseerd en als geheel naar de bouwplaats getransporteerd. Dit is in een grit bevestigd, die met beugels aan de oorspronkelijke betonnen constructie zijn aangebracht. Dat hebben we bewust gedaan, omdat het op deze manier eenvoudiger verwijderd kan worden voor bijvoorbeeld hergebruik.” De RC-waarden zijn daardoor flink stegen: voor het dak naar 6 en voor de gevels variërend naar 3,5 tot 4,5. Het energielabel steeg ook fors: D/E naar A+

De portiekentrees hebben uitgangen gekregen naar de parkzijde, wat in de oorspronkelijke flats nog niet het geval was. Hierdoor is het park met speeltoestellen en andere recreatiemogelijkheden meer bij het complex getrokken.

In de ACA-flats zijn het afgelopen jaar de 362 woningen in een flink tempo aangepakt. Visser: “We leverden dagelijks 2 woningen op, dus 10 per week. Daar hebben we gemiddeld 16 dagen over gedaan. En de portieken leverden we na 36 dagen op, waarbij we het trappenhuis geheel hebben gerenoveerd met onder andere nieuwe tegels en de liften compleet vernieuwen. En we hebben gezorgd voor uitgangen naar de parkzijde. Dat was namelijk nog niet het geval en daardoor werd het park met speeltoestellen en andere recreatiemogelijkheden te weinig gebruikt. Op deze manier hebben we het park meer bij het complex getrokken.”
Omdat deze totaalaanpak voor veel overlast zorgt – “op piekdagen liepen er 150 werklui rond” – hebben de bewoners de kans gekregen tijdelijk in een logeerwoning te kunnen overnachten. “Daarvoor hebben we 70 geheel gemeubileerde en volledig uitgeruste appartementen elders in Overvecht geschikt gemaakt. Vrijwel iedereen heeft daarvan gebruikgemaakt, want het ging wel om 15 dagen. Aan de hand van de van tevoren bekeken gezinssamenstelling hebben we de juiste woning voor hen gevonden.”

Na de ACA-flats renovatie volgen nog eens 13 flats in Utrecht Overvecht. In totaal worden tot 2026 in 4 verschillende projecten 1800 Intervam-flats op deze wijze aangepakt.

Gedegen bewonersaanpak

Het vereiste voor de ACA-renovatie – maar ook voor de toekomstige renovaties in Overvecht – een gedegen bewonersaanpak. “Samen met Mitros hebben we bewonersinformatie-avonden georganiseerd, per portiek en per vergelijkbare woningen. Ook heeft men vergoedingen gekregen voor voorziene schade. Denk in dat geval aan het weghalen van de oude halofoon en het daarna plaatsen van de nieuwe videofoon; dat verschil zie je aan de wand, die door de bewoner zelf hersteld moet worden. Deze zorgvuldige aanpak met maatwerk zorgde ervoor dat er binnen 7 dagen voor 70% draagvlak gevonden is onder de bewoner voor deze ingrijpende renovatie.”
Nu in de woningen de keuken, badkamer en toilet werden vernieuwd, was het ook mogelijk de woningen verder te upgraden. “Daarvoor hebben we samen met Mitros een strippenkaartsysteem bedacht, eigenlijk zelfs 2: één sociale en één technische strippenkaart. Bewoners konden aangeven wat ze nog meer aangepakt wilden hebben, en dat kostte enkele strippen afhankelijk van de klus. Denk aan extra bovenkastjes of aan nieuwe binnendeuren. Dat hebben we specifiek voor dit project met Mitros samen bedacht en ook nog niet eerder toegepast.”

Het tweede project is begin februari dit jaar gestart: de CJ-flats, oftewel de appartementen aan de Cleopatra- en Jeanne d’Arc-dreef. De oplevering van deze flats staat gepland op april 2021.

CJ-flats

Het leverde veel positieve reacties en ervaringen op, die ook worden meegenomen in de aanstaande renovaties van de Intervam-flats van Mitros in Overvecht. Er staan namelijk tot uiteindelijk 2026 nog 13 flats in de planning om in 4 verschillende projecten aangepakt te worden. In totaal gaat het om liefst 1800 woningen. Met het tweede project is begin februari dit jaar gestart: de CJ-flats, oftewel de appartementen aan de Cleopatra- en Jeanne d’Arc-dreef. De oplevering van deze flats staat gepland op april 2021.
Visser: “De ervaringen die we hebben opgedaan in de ACA-renovatie nemen we uiteraard mee en verbeteren we indien mogelijk. Denk in dit geval aan het perfectioneren van de aansluitingen van de puien op het bouwkundige deel in het kader van luchtdicht bouwen. Waar we bij de ACA-flats bijvoorbeeld gebruik hebben gemaakt van speciaaltape om lucht te bouwen, gebruiken we bij de CJ-flats een speciaal isolatiemateriaal van Celdex. De puien en de aftimmering ervan worden op de bestaande vloerafwerking gezet, en als die door bewoners worden weggehaald, dan denkt dit Celdex-materiaal als het ware zelf mee en zet het uit.”
De grootste slag die Hemubo wil slaan ten opzichte van de ACA-renovatie, is niet bouwkundig maar meer gericht op het proces. “We hebben met leverancier de van bouwmaterialen BMN een hub opgezet, en die bevoorraadt iedere dag de woningen met materialen die op die dag nodig zijn. Dat scheelt vaklui tijd en moeite om al deze materialen op te halen; het staat al voor ze klaar en ze kunnen direct aan de slag. Tevens wordt als het op de dag geproduceerd afval afgevoerd. Dat is niet alleen tijdwinst, maar scheelt ook sjouwwerk voor vakmensen”, besluit Visser.

Circulair

De renovaties aan de Intervam-flats worden voor deel circulair uitgevoerd. Zo zijn de oude kozijnen van kunststof, en die worden door de leverancier van de nieuwe kozijnen, Schipper Kozijnen, ingenomen. Deze worden op circulaire wijze opnieuw gebruikt, zodat de oude Intervam-kozijnen elders een nieuw leven krijgen.
Ook de oude keukens worden hergebruikt. Keukenproducent Bruynzeel neemt alle keukens in. Deze kunnen echter niet meer als zodanig worden gebruikt, maar ze verdwijnen ook niet in de vuilverbrander. De houten kastjes worden versnipperd, en die snippers worden weer tot nieuw hout geperst voor keukenkastjes. De bestaande balkonhekken worden ook hergebruikt. Deze worden gedemonteerd, gereinigd, opnieuw gespoten en opnieuw gemonteerd.