Energietransitie zorgt voor revival van schuimbeton
Veel bestaande woningen worden energetisch verbeterd, nu dan wel in toekomst. Dan is goed isoleren van de schil een van de eerste en relatief makkelijke activiteiten die gedaan kunnen worden. Het isoleren van de vloer is een van de meest efficiënte maatregelen die bovendien eventuele schimmelwerking vanuit de kruipruimte kan oplossen. In dat kader kan het aanbrengen van schuimbeton meerdere vliegen in een klap slaan. Een van de innovatieve en inmiddels steeds vaker gebruikte vormen van schuimbeton is ontwikkeld om in aardbevingsgevoelige gebieden woningen van een versterkte fundering te voorzien, de zogeheten trilling bestendige fundering.
Innovatieve variant TAS in trek bij woningcorporaties
In het aardbevingsgevoelige gebied in Groningen is veelvuldig Trilling Absorberend Schuimbeton gebruikt
Auteur: Harmen Weijer
Schuimbeton is niet nieuw, het bestaat al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. Maar het beleeft anno 2021 een revival, mede dankzij de energietransitie. Want schuimbeton is niet alleen een lichtgewicht ophoog- en funderingsmateriaal; het isoleert ook uitstekend.
Schuimbeton bestaat uit cement, eventueel zand, water, hulpstof en schuimmiddel. Het materiaal heeft een zeer hoge vloeibaarheid en is na het uitharden zo hard als een steenachtig cementgebonden materiaal. Het is echter veel lichter in gewicht, dankzij de celstructuur met opgesloten luchtbellen. Daarnaast bezit schuimbeton zelf nivellerende eigenschappen dat tijdens aanbrengen veel voordeel oplevert. Het is namelijk arbeidsvriendelijk aan te brengen, waarbij er nauwelijks energie is benodigd voor uitvlakken.
Al deze eigenschappen maken schuimbeton heel goed bruikbaar voor het renoveren, verhogen, liften of isoleren van vloeren, wegen en terreinen. Vooral bij projecten waarbij zettingsgevoeligheid of moeilijke bereikbaarheid een knelpunt is, kan schuimbeton een uitkomst bieden.
Kruipruimten van woningen uit de jaren 50, 60 en 70 van de vorige eeuw zijn vaak vochtig, dat door trekt in in de woning. Daardoor ontstaat in de meestal gebruikte vloeren, zoals Kwaaitaal- en NeHoBo-vloeren de bewapening gaan corroderen, met ernstige constructieve gevolgen van dien.
Innovatie
Een relatief nieuwe vorm is het zogeheten Trilling Absorberend Schuimbeton (TAS), vertelt bedenker ervan Jos Nederstigt. Hij is samen met zijn zakelijk partner Rolf Vuurboom eigenaar van het bedrijf Nederboom. Samen met Faber Betonpompen heeft Nederboom deze innovatieve variant van schuimbeton ontwikkeld. “Door verschillende toevoegingen aan de samenstellingen worden er specifieke eigenschappen verkregen, die met de al bestaande schuimbetonsoorten niet eerder haalbaar waren. Daarbij gaat het om licht constructieve eigenschappen.”
Het principe van de trilling bestendige fundering is die van een evenwichtsplaatfundering. Deze wordt opgebouwd uit een of meerdere lagen van Trilling Absorberend Schuimbeton met een bovenlaag van constructiebeton, al of niet voorzien van een randbalk. De trilling bestendige fundering is bestand tegen de trillingen van de aardbevingen en heeft een grote mate van demping van deze trillingen.
Maar TAS is ook goed bruikbaar in andere delen van Nederland, vertelt Nederstigt. “Zoals in het rivierenland van midden-Nederland. In 2018 bijvoorbeeld had men hier veel last van de zeer droge zomer, waardoor de bodem begon in te klinken. Dat zorgde voor scheuren in de fundering. We hebben deze funderingen versterkt met ons schuimbeton.”
Recente onderzoeken in het onderzoekscentrum BuildinG te Groningen hebben aangetoond dat TAS een grote mate van trillingdemping heeft.
Versterken begane grondvloeren
De laatste maanden wordt Nederstigt bijna wekelijks gebeld door vooral woningcorporaties. “Deze moeten hun woonvoorraad immers verduurzamen en verbeteren, en daarbij kan schuimbeton enorm goed helpen. Vaak zijn kruipruimten van woningen uit de jaren 50, 60 en 70 van de vorige eeuw vochtig, en dat vocht trekt door in de woning. Daardoor ontstaat in de meestal gebruikte vloeren, zoals Kwaaitaal- en NeHoBo-vloeren de bewapening gaan corroderen, dat in het geval van ernstige corrosie de constructieve veiligheid van de vloeren in gevaar kan brengen.”
Een passende oplossing hierbij is de kruipruimten volledig te vullen met Trilling Absorberend schuimbeton, legt Nederstigt uit. “Omdat TAS licht constructieve eigenschappen bevat is het mogelijk dat de bestaande vloeren versterkt kunnen worden. Het principe is dat de vloer overal op het aangebrachte schuimbeton draagt of, in het geval van vullen, de vloeren worden volledig dragend gevuld. Bijkomend voordeel hierbij is dat deze werkzaamheden aan de vloerversterking in bewoonde staat uitgevoerd kunnen worden, de bewoners hoeven hiervoor niet tijdelijk hun woning te verlaten. Daarnaast wordt de bestaande vloer na geïsoleerd met een gemiddelde Rc-waarde van 4 of hoger.”
Aandachtspunten
Nederstigt geeft wel enkele belangrijke aandachtspunten mee. “Zo moeten de leidingen die je in de vloer aanbrengt, goed gefixeerd worden door middel van beugels en draadeinden; dit om te voorkomen dat de leidingen verplaatsen tijdens het aanbrengen ven het schuimbeton. Bovendien kun je er niet meer bij vanuit de kruipruimte, dus is het belangrijk dat je goed nadenkt over mogelijke toekomstige leidingen. Dat is de reden dat we altijd enkele loze mantelbuizen aanbrengen in de schuimbetonvloer.”
Nadat enkele woningcorporaties in het noorden van het land TAS hebben gebruikt (“In Leeuwarden hebben we een hele woonwijk van WoonFriesland op deze geïsoleerd en versterkt”), volgen steeds meer woningcorporaties. “We hebben aanvragen uit het hele land, van Enschede tot aan Rotterdam en Amsterdam.”
TU Delft en TNO hebben samen onderzoek gedaan naar de dempingseffecten van Trilling Absorberend Schuimbeton. Daaruit bleek dat TAS onder langdurig wisselende belastingen van de trillingen nauwelijks vervorming of verandering van de eigenschappen kent.
Verwerking
Schuimbeton wordt op locatie aangemaakt. De droge grondstoffen worden separaat naar de bouwlocatie gebracht waarbij de productie plaatsvindt op of nabij de applicatie. Na het mengen wordt het schuimbeton door flexibele slangen naar het applicatiepunt gebracht. Dit is mogelijk doordat de vloeibaarheid van het materiaal buitengewoon hoog is – de specie is zo dun als yoghurt. Hierdoor komt zwaar tilwerk niet voor – schuimbeton is daardoor een ARBO-vriendelijk bouwmateriaal.
Voor het aanbrengen onder de begane grond vloeren heeft het Trilling Absorberend Schuimbeton zijn eigen manier van verwerken, vertelt Nederstigt. “Hierbij wordt het schuimbeton als het ware de kruipruimte in gestuwd. Vooral de speciaal ontwikkelde vulnippel zorgt ervoor dat de kruipruimte volledig gevuld kan worden, omdat er met een veel lagere druk het schuimbeton kan worden ingepompt. Versterken, verduurzamen en vochtbestrijding in een handeling, dat zijn de voordelen van schuimbeton.”
Bij het vullen van de kruipruimte met TAS wordt het schuimbeton als het ware de kruipruimte in gestuwd. Vooral de speciaal ontwikkelde vulnippel zorgt ervoor dat de kruipruimte volledig gevuld kan worden.
Onderzoeken
Langdurig en uitvoerig is onderzocht welke toevoegingen de eigenschappen ten gunste kunnen veranderen. Denk hierbij aan eigenschappen als een hogere druksterkte, verhoogde E-modulus, hogere buig- en treksterkte en zogeheten ‘compressic stress’ of vermoeiing.
Verschillende onderzoeken, uitgevoerd door TU-Delft in samenwerking met TNO, geven goede resultaten bij toepassing van het materiaal. Zo is gebleken dat het Trilling Absorberend Schuimbeton onder langdurig wisselende belastingen van de trillingen nauwelijks vervorming of verandering van de eigenschappen kent.
Recente onderzoeken in het onderzoekscentrum BuildinG te Groningen hebben aangetoond dat TAS een grote mate van trillingdemping heeft. In het frequentiegebied, die van toepassing is op de Groningse aardbevingen, kent het materiaal een trilling demping van 20 tot wel 40%, zo blijkt uit dit onderzoek.
Bovenop de
schuimbetonvloer
wordt de vloerver
warming aangelegd,
waarna deze
afgewerkt wordt
met een anhydriet
gietdekvloer.
