Installeren op de vierkante meter levert gasloos hostel in Zwolle op

Auteur: Harmen Weijer
Foto’s: ABT / Harmen Weijer

Net binnen de Zwolse gracht in de binnenstad staat een statig begin 20e-eeuws pand, dat dienst heeft gedaan als bank en politiebureau. Nu is het omgebouwd tot het eerste Zwolse hostel De Basis.

Aan de zuidwestkant van de Zwolse binnenstad net binnen de omsloten gracht van de stad staat sinds 1919 een statig pand, dat in de afgelopen eeuw een paar keer van functie is veranderd. Het pand is oorspronkelijk als bank gebouwd. De originele kluisdeur, die inclusief de extra beschermende tralies is behouden in het pand, is de stille getuige van die periode. Daarna heeft het jarenlang dienst gedaan als politiebureau. Maar de laatste jaren was het pand vooral in gebruik als tentoonstellingsruimte van het Cibap, vakschool voor vormgeving in Zwolle.

Alle ramen zijn van monumentenglas voorzien. Beneden in het bargedeelte zijn aan de binnenkant nog extra voorzetramen geplaatst, om eventuele geluidsoverlast van de bar en feestjes in deze ruimte binnen te houden.

Schil aanpakken

In 2019 riep eigenaar gemeente Zwolle ondernemers op met een goed idee te komen voor dit pand. De keuze viel op het plan van twee jonge Zwolse ondernemers, Nick Dokman en Rowan van Drogen, die er een hostel en bar van willen maken onder de naam De Basis. En ondanks de coronacrisis is in 2020 de verbouwing en transformatie ingezet. Heijink: “De amibitie van de gemeente Zwolle was dat dit gebouw aardgasloos moest worden en een energielabel A moest krijgen. Dat betekent dus dat de gehele schil van het 3 verdiepingen-tellende pand flink moest worden verbeterd. Er is vloerisolatie aangebracht, het dak is geïsoleerd, en de gevels zijn voorzien van voorzetwanden. Het is namelijk een monumentaal gebouw, dus aan het monumentale karakter wordt zo min mogelijk gewijzigd.”

Dat betekende bijvoorbeeld dat alle ramen van monumentglas zijn voorzien. “Dat is weliswaar isolerende beglazing, maar niet zo goed geïsoleerd als HR++-glas. Niettemin voldoet dat hier goed. Beneden in het bargedeelte zijn aan de binnenkant nog extra voorzetramen geplaatst, om eventuele geluidsoverlast van de bar en feestjes in deze ruimte binnen te houden.” De ‘pistooltest’ voor de nagalmtijd, die Heijink en zijn collega’s van ABT uitvoerden op het moment van het interview, voldeed dan ook. “We testen dat overigens ook vanaf de straat om geluidswerendheid van de gevel van buiten naar binnen te meten. En ook dat lijkt te voldoen.”

Verder betekende de eis voor aardgasloos dat alle radiatoren in de nieuwe slaapkamers in het pand konden worden weggehaald. “Dit is de welkome extra ruimte. Op de bestaande betonnen vloer hebben we een estrichvloer neergelegd, waarin de vloerverwarmingsleidingen zijn gefreesd.”

Het originele trappenhuis is bewaard gebleven en krijgt vanaf de koepel op het dak veel daglicht binnen.

Luchtkanalen weggewerkt boven gang

Via de monumentale trappen zijn de twee verdiepingen van het hostel te bereiken. Op de eerste verdieping zijn 8 wat ruimere 2- en 4-persoons kamers gerealiseerd. “Hier zorgt balansventilatie voor frisse lucht en vloerverwarming voor de verwarming. Die is overigens niet in iedere kamer individueel te bedienen, maar wel per verdieping centraal geregeld. Dit is conform de wens van de eigenaar om zo te veel schommelingen te voorkomen.” Om die lucht uit de kamers goed te kunnen afvoeren, zijn nieuwe luchtkanalen geplaatst. “In de kamers zijn die leidingen nog net te zien, maar we brengen die allemaal naar de grotere luchtkanalen boven de gang. Die hebben we onder een klein, verlaagd plafond weten weg te werken.” Op deze verdieping heeft iedere kamer zijn eigen douche- en toilet, af te sluiten met een slimme, ruimtebesparende en hippe schuifdeur. 

In de kamers zorgt balansventilatie voor frisse lucht.

Op de derde verdieping zijn de grotere kamers te vinden waar het ware hostelgevoel zal overheersen. Hier zijn stapelbedden geplaatst en zijn twee douche en toilet-ruimtes gebouwd. Opvallend zijn de veel daglicht gevende koepels boven de trappen en de gang op deze verdieping. Een minder courante ruimte grenzend aan het trappenhuis is gebruikt om als technische ruimte te dienen. “Hier staan de buffervaten, en is de e-installatietechniek geplaatst, zoals het GBS en de patchkast van het gebouw.”

Op de bovenste verdieping en het dak is het echte puzzelwerk voor installatietechniek te vinden. Net onder de kap is één lucht

behandelingskast gerealiseerd. “Die is uiteraard niet in één keer geplaatst, want dan had het dak er af gemoeten. Die is hier in componenten naar boven gebracht en daarna geheel opgebouwd. We hadden overigens drie kasten in ons advies meegegeven, maar het zijn er uiteindelijk vanuit kostenbesparing twee geworden, waarvan nog een op het dak. Een knap staaltje werk van de installateur.”

Luchttoevoer

Ook op dat dak is gewoekerd met de ruimte. Dankzij slimmge engineering is dat goed gelukt. Neem nu de uitblaas van lucht naar buiten. Heijink: “Dat wordt gedaan via de originele oude schoorsteen; zo hebben we die functioneel kunnen behouden. De luchttoevoer gebeurt via een nieuw, maar behoorlijk platte afzuiger.” 

: De twee 31 kW-warmtepompen staan helemaal achterin in een hoek op het dak, niet zichtbaar vanaf maaiveld. Dankzij een stalen verdieping kunnen deze warmtepompen staan boven een loze ruimte boven de begane grond.

Dat is ook nodig, want gezien de monumentale status, is de wens van de monumentencomissie dat er vanaf de straat niets te zien is aan installatietechniek op het pand. De twee warmtepompen van elk 31 kW-vermogen zijn dan ook zo veel mogelijk in de achterste hoek geplaatst. “Er is zelfs een stalen verdieping voor deze apparatuur gemaakt, zodat een loze, vrije ruimte boven de begane grond toch gebruikt kan worden met een overstek waarop de warmtepompen staan.” Ook de 20 PV-panelen op het dak zijn zo gemonteerd dat ze vanaf de straat niet te zien zijn, zelfs niet van buiten de stadsgracht die voor het pand loopt.

Om zo veel mogelijk ruimte voor de hostelkamers en bar te houden is ook de lage kelder volop gebruikt. “Zo is hier de hydrofoorinstallatie geplaatst, die de waterdruk in de douches van de kamers hoog genoeg moet houden. Want het is natuurlijk wel een hostel en gasten willen goed kunnen douchen. Ook zijn hier de biertanks geplaatst, met daarnaast een koelcel. En er is plaats gevonden voor de vetvangput, die voorkomt dat het vet van de keuken die er precies boven zit, wordt geloosd op het riool. Net buiten de voordeur is de vetvangput gerealiseerd om het vet eens in de paar maanden te laten afzuigen door een vrachtwagen.”

Met de bar en vooral de hostel heeft Zwolle een voor de stad nieuw soort overnachtingsvoorziening gekregen. Voor de gemeente is dat een welkome aanvulling op de horecafuncties in de stad; voor de bezoeker een ideale en comfortabele uitvalsbasis om de Hanzestad en omgeving eens goed te kunnen verkennen.

In de kelder is plek gevonden voor de hydrofoorinstallatie, vetopvanginstallatie en de biertanks.

Het pand stamt volgens de originele tekening uit 1919. Goed te zien op die tekening is de ruime kluis, waarvan de originele kluisdeur als relikwie uit die tijd behouden is gebleven.