Energiebesparing bereiken met open standaard gebouwautomatisering
Gebouwbeheerders en -eigenaren moeten sinds begin dit jaar in het bezit zijn van minimaal energielabel C, als men een kantoor heeft van 100 m2 of groter. Het is niet alleen deze verplichting die het aantrekkelijk maakt om kantoren energetisch aan te pakken. De alsmaar stijgende en vooral onvoorspelbare energiekosten zorgen ervoor dat een investering in energiebesparing een beter rendement oplevert. En een stap verder verbeteren naar energielabel A, dat in 2030 verplicht is voor bedrijfspanden, is een hele logische. Gebouwautomatisering kan daar een belangrijke rol inspelen, maar welke oplossingen moet je nu kiezen? KNX Nederland kan daar een rol in spelen.
Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: KNX Nederland
KNX-apparaten kunnen veel zaken beheren, zoals verlichting, jaloezieën en rolluiken, hitte-, ventilatie- en aircosystemen (HVAC), beveiligingssystemen, energiebeheer, audio-video, witgoed en displays.
Een heel aantal leveranciers van oplossing in woning- en gebouwautomatisering hebben zich verenigd in de netwerkorganisatie KNX Nederland. KNX is een communicatieprotocol, wat wil zeggen dat een set van regels en standaarden bepaalt hoe verschillende apparaten of systemen met elkaar communiceren of geautomatiseerd worden. KNX is de enige mondiaal erkende standaard met duizenden producten en installaties voor woning-en gebouwautomatisering.
Open standaard
Daarnaast is het een open standaard, niet te verwarren met ‘open source’. “Dat betekent dat het protocol openbaar is en door verschillende fabrikanten kan worden gebruikt om compatibele producten te ontwikkelen en te verkopen. Dit is belangrijke informatie voor gebouweigenaren, omdat het door de open standaard mogelijk is om KNX te integreren met andere systemen die ook gebruikmaken van open-standaard communicatieprotocollen. Ook de meeste KNX-gecertificeerde producten zijn te combineren met elkaar”, aldus KNX in een whitepaper over hoe KNX kan helpen met smart energy management en energiebesparing om zo in ieder geval energielabel C maar ook betere labels te halen.
Goed te weten is dat KNX al sinds 1990 bestaat en voor het eerst werd geïntroduceerd onder de naam EIB (European Installation Bus). “KNX-apparaten kunnen onder andere het volgende beheren: verlichting, jaloezieën en rolluiken, hitte-, ventilatie- en aircosystemen (HVAC), beveiligingssystemen, energiebeheer, audio-video, witgoed, displays, afstandsbediening. De acties die KNX uitvoert in uw gebouw, worden gedaan door actoren (of actuatoren). Deze apparaten werken op basis van signalen die ze ontvangen van KNX-sensoren, zoals tast-, aanwezigheids- en temperatuursensoren. Zo’n sensor stuurt een commando naar de actor, die vervolgens bijvoorbeeld een lamp of de verwarming inschakelt.”
Ook woningen laten displays zien welke systemen het beste kunnen worden ingeschakeld.
Praktijkvoorbeelden
Maar hoe kan het helpen om in kantoren, want daar richt de whitepaper van KNX zich specifiek op, de energiekosten omlaag te brengen? In het whitepaper worden enkele voorbeeldscenario’s gegeven. Zoals over kantoorpand van Fred: met het oog op de renovatie van dit pand heeft hij besloten om de centrale verwarming onafhankelijk aan te laten sturen door het KNX-systeem. Met een onafhankelijke aansturing kan de verwarming namelijk worden aangepast aan de specifieke behoefte in elke kamer of zone, waardoor energieverspilling wordt voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door het gebruik van individuele thermostaten en sensoren in elke kamer, waardoor de verwarming alleen wordt ingeschakeld wanneer dat nodig is en op de gewenste temperatuur wordt gehouden. Nadat het KNX-systeem geïnstalleerd is en een maand lang operatief is geweest, controleert Fred het energieverbruik via zijn computer. De verwarming wordt uitgeschakeld in ruimtes die niet in gebruik zijn en een standje warmer wordt gezet zodra de werknemers het kantoor binnenkomen. En de energierekening is gedaald.
Door het gebruik van individuele thermostaten en sensoren in elke ruimte kunnen slim besparingen worden gerealiseerd.
Verlichting
Een ander voorbeeld gaat over verlichting. In een autoshowroom en wil eigenaar Martha meer aandacht geven aan een comfortabele ruimte voor haar klanten en personeel. Onlangs heeft ze haar showroom smart laten maken, door de verlichting aan te laten sturen door een KNX-systeem. Ze heeft een slim LED-verlichtingssysteem met sensoren laten installeren in de personeelsruimten, dat automatisch aan- en uitgaat wanneer iemand de ruimte betreedt of verlaat. Ook zorgt het KNX-systeem ervoor dat de verlichting automatisch wordt gedimd of uitgeschakeld wanneer er voldoende daglicht is. Afhankelijk van het jaargetijde, het weertype en de daarmee samenhangende hoeveelheid natuurlijk licht, kan Martha en haar personeel)bijpassende lichtscènes kiezen op het bedieningspaneel. Daarnaast zorgen sensoren ervoor dat de binnenverlichting dimt of sterker gaat branden als er meer of minder licht van buiten is. Kortom: altijd de juiste sfeer.
Hoewel het KNX-systeem niet het goedkoopste is, verwacht KNX afhankelijk van de omvang van het project, de functionaliteiten en de energiebesparing die worden gerealiseerd dat een terugverdientijd van 3 tot 5 jaar haalbaar is.
Meer info: www.knx.nl
