Groot onderhoud Staalmanbuurt met echt circulaire producten
Opdrachtgevers van onderhoudsbedrijven – veelal woningcorporaties – vragen er steeds meer om: circulair onderhouden en renoveren. De grote vraag bij de meeste onderhoudspartners is: wat is dat precies en waar moet ik beginnen? Onderhouds- en renovatiebedrijf Logchies uit Beverwijk is er mee aan de slag gegaan, zowel vanuit de directie naar de werkvloer als met een heuse ketenregisseur. Algemeen directeur Paulina Logchies en ketenregisseur Eric Leijten vertellen hoe dat proces eruit ziet aan de hand van een van de lopende renovatieprojecten in de Staalmanbuurt in Amsterdam Slotervaart.
Onderhouds- en renovatiebedrijf Logchies renoveert 124 portiekwoningen in de Amsterdamse Staalmanbuurt van woningcorporatie De Alliantie.
Bij dit project kiest Logchies voor afschot-isolatie en een nieuwe laag losliggende hoogwaardige dakbedekking met ballast. Over 35 jaar kan daar opnieuw een nieuwe laag overheen, met behoud van isolatie en eerste laag dakbedekking, met wederom een verwachte levensduur van 35 jaar.
Door Harmen Weijer
Op de bouwplaats is niets anders te zien dan bij andere bouwplaatsen. De jaren 60 portiekflats aan onder andere de Elisabeth Boddaertstraat in de Amsterdamse Staalmanbuurt zijn omgeven met hekken, en worden flink onder handen genomen door vakmensen van Logchies renovatie en onderhoud. Andere blokken zijn al aan de beurt geweest of volgen snel. Maar wat velen niet zien, is dat dit project een voorbeeld is voor toekomstig groot onderhoud en renovaties: zeker tien woningen worden op drie vlakken – sanitair, dakbedekking en keukens – circulair gerenoveerd. Hoe is Logchies hiertoe gekomen?
Algemeen directeur Paulina Logchies vertelt: “Ik ben zes jaar geleden directeur geworden van ons familiebedrijf. Ik ben afkomstig uit de ICT-en telecomsector en daar is duurzaamheid al jaren een belangrijk issue. Er zijn veel transities gaande in onze sector, zoals in ons eigen bedrijf, dat van schildersbedrijf is doorontwikkeld naar het huidige totaal onderhoudsbedrijf. Circulair en mensgericht renoveren en onderhouden is de nieuwe stip op de horizon, die ik heb geïntroduceerd.” Ook Eric Leijten is niet onbekend met duurzaamheid en circulariteit. “Na 18 jaar bij BAM in de utiliteit en 5 jaar in de industrie heb ik me de afgelopen 4 jaar sterk beziggehouden met circulariteit, waarvan de afgelopen anderhalf jaar bij Logchies als ketenregisseur.”
Bij dit project kiest Logchies voor afschot-isolatie en een nieuwe laag losliggende hoogwaardige dakbedekking met ballast. Over 35 jaar kan daar opnieuw een nieuwe laag overheen, met behoud van isolatie en eerste laag dakbedekking, met wederom een verwachte levensduur van 35 jaar.
Roadtour langs ketenpar
tners
En die keten meekrijgen is niet alleen belangrijk maar ook nodig, vertelt Paulina Logchies. “Toen ik in deze sector kwam werken, verbaasde ik me enorm over de bouwplaatsen: niet netjes, veel rommel, veel busjes van onderaannemers én veel weggooigedrag. Vaak onder het motto: zo doen we het al jaren. En dat wil ik veranderen.”
Het project is op een heel aantal vlakken circulair. Zo worden binnendeuren netjes uit de woningen gehaald, van beslag ontdaan en opnieuw behandeld. Mocht de deur niet meer te gebruiken, wordt het hout in delen opnieuw gebruikt.
Het project is op een heel aantal vlakken circulair. Zo worden binnendeuren netjes uit de woningen gehaald, van beslag ontdaan en opnieuw behandeld. Mocht de deur niet meer te gebruiken, wordt het hout in delen opnieuw gebruikt.
Om zo veel mogelijk vakmensen in het bedrijf mee te krijgen heeft Logchies anderhalf jaar geleden een kernteam circulariteit opgezet. “Vanuit dit kernteam is onze BHAG gedefinieerd, Big Hairy Audacious Goal, oftewel een gedurfd doel. Die luidt: in 2023 is volledig circulair uitvoeren van de onderhouds- en renovatieprojecten een way of working binnen Logchies en de keten geworden. Met collega’s uit alle geledingen van ons bedrijf hebben we vervolgens een roadtour langs onze ketenpartners georganiseerd om de bewustwording aan te zetten en te kijken wat zij op circulair gebied al kunnen.” Leijten: “We hebben vijf segmenten aangewezen die in onderhoud en renovatie het verschil kunnen maken, ook qua circulariteit: installaties, daken, steigers, kozijnen en isolatie. Bij deze ketenpartners zijn wij op bezoek gegaan.”
En wat bleek: veel partners deden op dat moment nog helemaal niet veel met circulariteit. Paulina Logchies: “Het stond – en staat eigenlijk nog – in de kinderschoenen. Een van de belangrijkste redenen is dat de opdrachtgevers het niet meenemen in de concreet uitgewerkte bestekken. Dan is het niet logisch dit aan te bieden als opdrachtnemer.
Het project is op een heel aantal vlakken circulair. Zo worden binnendeuren netjes uit de woningen gehaald, van beslag ontdaan en opnieuw behandeld. Mocht de deur niet meer te gebruiken, wordt het hout in delen opnieuw gebruikt.
Daarom zijn we zelf in de keten op zoek gegaan naar volwassen, circulaire producten die al toepasbaar zijn bij onderhoud en renovaties van complexen en woningen. Ook zijn we met onze vaste opdrachtgevers – (met name woningcorporaties) om tafel gaan zitten om de vraag naar circulaire oplossingen wél actief te laten stellen aan hun afnemers: de onderhouds- en bouwbedrijven.
Het project is op een heel aantal vlakken circulair. Zo worden binnendeuren netjes uit de woningen gehaald, van beslag ontdaan en opnieuw behandeld. Mocht de deur niet meer te gebruiken, wordt het hout in delen opnieuw gebruikt.
Staalmanbuurt
Zo is dat ook gebeurd met het project in de Staalmanbuurt met portiekwoningen van woningcorporatie Alliantie. Paulina Logchies: “Ook de Alliantie heeft circulariteit hoog in het vaandel staan en net als voor onderhoudsbedrijven is het voor woningcorporaties moeilijk te bepalen waar te beginnen. Samen hebben we besloten om het toepassen van circulaire oplossingen in de praktijk te gaan brengen bij dit project om een gezamenlijke leercurve op te doen met onze teams. Voor het Staalmanplein zijn inmiddels al grote stappen gezet.”
Voor de in totaal 124 appartementen die Logchies hier renoveert, is een lijst opgesteld met producten die circulair te vervangen zijn. “Het leverde 18 verschillende onderwerpen op die we anders zouden kunnen aanpakken”, vertelt Leijten. “We hebben informatie vergaard over de mogelijke leveranciers hiervan en kostprijsberekeningen gemaakt. Uiteindelijk heeft dat geleid tot een top drie waarmee we nu aan de slag gaan, omdat het niet mogelijk is tegelijkertijd 18 verschillende topics aan te pakken. We hebben samen met onze opdrachtgever gekozen voor: hergebruik van sanitair, circulaire dakbedekking en de inzet van circulaire keukens.”
Het project is op een heel aantal vlakken circulair. Zo worden binnendeuren netjes uit de woningen gehaald, van beslag ontdaan en opnieuw behandeld. Mocht de deur niet meer te gebruiken, wordt het hout in delen opnieuw gebruikt.
Wat houdt dat concreet in? Leijten: “Bij sanitair is de gewoonte nu vaak nog dat deze bij renovatie wordt vervangen door nieuw sanitair en het oude wordt weggegooid. Maar zowel toiletpotten als wastafels zijn, als ze nog heel zijn, heel goed te verbeteren door ze bijvoorbeeld opnieuw te glazuren. Daarna kun je ze weer als nieuw gebruiken. Voor wat betreft de dakbedekking is het soms mogelijk om de huidige dakbedekking te laten zitten. Gezien de slechte waterafvoer is dat voor dit project niet mogelijk en moeten we deze toch verwijderen. Daarom kiezen we voor afschot isolatie en een nieuwe laag losliggende hoogwaardige dakbedekking met ballast. Over 35 jaar kan daar opnieuw een nieuwe laag overheen, met behoud van isolatie en eerste laag dakbedekking, met wederom een verwachte levensduur van 35 jaar.”
Een écht circulaire keuken
Voor de keukens zijn Leijten en Logchies op zoek gegaan naar een echt circulaire keuken. Leijten legt uit: “Als de oude keuken is weggehaald, zie je goed dat de leidingen ingefreesd waren in de oude muren, die vaak van tufsteen of vergelijkbare materialen zijn gemaakt. Als je die leidingen wilt vervangen en weer wilt verwerken in die muur, blijft er niets meer van die muur over en dient de gehele muur vervangen te worden. Dus we kiezen voor een modulaire voorzetwand, waarin leidingen worden verwerkt en versleept en op een eenvoudige, plug-and-play manier verbonden kunnen worden met de aansluitpunten in de keuken, zonder dat een installateur hiervoor langs hoeft te komen.”
Voor de kastjes en panelen worden hoogwaardige circulaire materialen gebruikt, waar ook nog eens geen formaldehyde in zit, om de levensduur te verlengen. Dat is immers ook circulair. Denk aan het hang- en sluitwerk en het werkblad. Daarnaast worden de keukenonderdelen zo gemonteerd dat ze ook aanpasbaar en blijvend remontabel zijn. Niet per kastje, maar zelfs per paneeltje, zodat je bij een eventuele vervanging niet het hele kastje zou moeten vervangen. De keuken kan door de keukenzetter worden neergezet op zo’n manier dat er zo min mogelijk disciplines voor nodig zijn. Want voor je het weet komen een stukadoor, installateur, tegelzetter en afkitter hiervoor langs, uiteraard allemaal in hun eigen busje. Dat komt de CO2-uitstoot als gevolg van te veel mobiliteit niet ten goede.”
De keuken kan door de keukenzetter worden neergezet op zo’n manier dat er zo min mogelijk disciplines voor nodig zijn.
Voor de keukens is Logchies op zoek gegaan naar een echt circulaire keuken.
Nog zo’n ogenschijnlijk simpel, maar qua circulariteit, heel doeltreffend product is een keukenwerkblad dat niet massief is maar van binnen een opengewerkte structuur kent. “Die is zeker stevig genoeg, en voldoet tegelijkertijd aan één van de eerste stappen in het circulaire denken: het voorkomen van te gebruiken materialen. Ook deze is formaldehydevrij”, aldus Leijten.
Tien woningen
Om ervaring op te doen met circulair renoveren, worden in tien van de te renoveren woningen deze drie stappen genomen. Paulina Logchies: “Deze producten zijn nu beschikbaar en deze tien woningen komen per september vrij, dan gaan we ze op deze punten circulair renoveren. Daar zijn we ook heel open en transparant in naar de sector, anderen mogen van ons leren. Nog even belangrijk: circulair onderhouden en renoveren is niet duurder. En dat komt omdat je hierbij niet transactioneel moet denken, maar juist over een langere termijn. Total Cost of Ownership (TCO) dus, en dan smeer je de kosten uit over een langere tijd. Corporaties zien dat nu ook in, en willen daar ook naar handelen.”
De leidingen worden verwerkt in een modulaire voorzetwand, die op een eenvoudige, plug-and-play manier verbonden kunnen worden met de aansluitpunten in de keuken, zonder dat een installateur hiervoor langs hoeft te komen.
De leidingen worden verwerkt in een modulaire voorzetwand, die op een eenvoudige, plug-and-play manier verbonden kunnen worden met de aansluitpunten in de keuken, zonder dat een installateur hiervoor langs hoeft te komen.
