Een Zweeds model in plaats van een Friese schone
Midden tussen de weilanden ten noorden van het Friese Noordwolde staan 22 huisjes, stuk voor stuk op een eigen lapje grond. Samen vormen ze buurtschap It Reade Dorp, het Rode Dorp. De woningen zijn in 1920 gebouwd door de Stichting tot Verbetering van de Volkswoningbouw om een einde te maken aan de erbarmelijke leefomstandigheden van de plattelandsbevolking die er nog in plaggenhutten woonde. Bouwbedrijf Bakker uit Wolvega renoveerde onlangs de rode daken, die het buurtschap zijn naam geven. Nelskamp leverde de kenmerkende dakpannen.
Bouwbedrijf Bakker en Nelskamp renoveren monumentale boerderijtjes
De nieuwe dakpannen – Nibra Parant – zijn vrijwel gelijk aan de originele Friese Golfpannen. Alleen als op bijgebouwen nog de oude pannen liggen, is het verschil nog te zien.
De Nibra Parant is een fraaie gegolfde dakpan zonder kop- en zijsluitingen om de traditionele uitstraling te behouden.
Tekst & Foto’s Armand Landman
Wie niet beter weet – of wie in de Randstad woont – zou niet durven denken dat deze 22 kleine vrijstaande boerderijtjes sociale huurwoningen zijn. Voor de rust en vooral de ruimte zou een gemiddelde Randstadbewoner anno 2020 gerust enkele tonnen neertellen. Maar de bewoners van dit gemeentelijk monument betalen allemaal een zeer schappelijke sociale huur. Het is een erfenis uit een tijd – 1920 – dat de sociale woningbouw in Nederland in opkomst kwam. In de tijd dat er in de grote steden tuindorpen verrezen, bouwde men hier in Friesland deze 22 huisjes voor bewoners die het niet al te breed hadden.
De mensen die er nu wonen willen er voor geen goud weg. En geef ze eens ongelijk. De huizen mogen dan een bescheiden woonoppervlak hebben, het erf rond de woningen is ruim genoeg voor een schuur en wat kippen, schapen of geiten en een flinke moestuin. Want naast een betrouwbaar dak boven het hoofd van de huurders wilde de Stichting tot Verbetering van de Volkswoningbouw ook dat de bewoners in hun eigen voedsel konden voorzien. Nog steeds wonen er nazaten van de eerste bewoners en verschillende huizen in het rijtje worden door familieleden bewoond. Het is een hechte gemeenschap, waar bewoners op hun vrijheid gesteld zijn.
Friese Golfpan
Omdat de daken van de meeste woningen niet meer in al te beste staat verkeerden, kreeg Bouwbedrijf Bakker uit Wolvega de opdracht van Woningstichting Weststellingwerf om de daken van 19 woningen te vervangen en te voorzien van Velux-dakvensters. Directeur Theo Limburg: “De opdracht luidde om het uiterlijk van de daken zoveel mogelijk in ere te houden. Het moest wel het Rode Dorp blijven. Op de daken lag een ouderwetse Friese Golfpan, maar die zijn tegenwoordig nogal aan de prijs. En dat stond het budget niet toe. We zijn toen dus verder gaan kijken.”
Limburg kwam in contact met Henk Botter van Nelskamp Dakpannen. Die zag dat de Friese Golfpan in vorm en kleur flink overeenkwam met een door Nelskamp voor de Zweedse markt ontwikkelde dakpan: de Nibra Parant. Botter: “De Nibra Parant is een fraaie gegolfde dakpan zonder kop- en zijsluitingen om de traditionele uitstraling te behouden. En de productiemethode maakt dat er een beetje wisseling in de kleur ontstaat. Dat geeft een pannendak een authentieke uitstraling, die niet onderdoet voor het origineel.”
De productiemethode maakt dat er een beetje wisseling in de kleur ontstaat voor een authentieke uitstraling, die niet onderdoet voor het origineel.
Verschil
Daar heeft Botter gelijk in. Want wie nu over het smalle weggetje tussen de weilanden waarin de 19 gerenoveerde huisjes loopt, ziet weliswaar dat de daken er tip top bij liggen, maar alleen een zeer geoefend dakpankenner zal het opvallen dat de bijna 24 duizend nieuwe dakpannen op de 19 gerenoveerde daken niet precies hetzelfde zijn als het origineel. Limburg wijst op een schuur waarvan het dak niet is gerenoveerd achter een van de woningen. “Kijk, daar liggen de originele Friese Golfpannen nog op. Als de nieuwe daken over een paar maanden wat te lijden hebben gehad van weer en wind, zie je geen verschil meer.”
Op aanraden van Nelskamp heeft Bouwbedrijf Bakker halfronde dakvorsten en universele broekstukken toegepast. Voor de hoekkeper is een schubvorst gebruikt.
Bouwbedrijf Bakker klaarde de klus in de eerste coronamaanden. Limburg: “In november vorig jaar hebben we wat testen gedaan op een eerste dak. In februari zijn we begonnen met de daadwerkelijke renovatie. We hebben zoveel mogelijk geprobeerd om de overlast voor de bewoners tot een minimum te beperken, terwijl de enige toegangsweg toch geregeld geblokkeerd moest worden. Volgens mij is dat goed gelukt. We hebben met de meesten goed contact en zo goed als geen klachten gehad. De bewoners zijn blij dat hun dak weer jaren meekan.”
Ook Botter is tevreden met het resultaat. “Mooi toch, dat je aan zo’n bijzonder project je steentje kunt bijdragen? Ook ik was in eerste instantie verbaasd dat er hier zulke pareltjes van sociale woningbouw zijn gerealiseerd. En dan is het extra mooi als we die met een creatieve oplossing in oude luister kunnen herstellen.”
