Data en parametrische software brengen renovatie en transformatie in stroomversnelling

Auteur: Harmen Weijer

Vanwege onder andere de stikstofregels en de hoge materiaalprijzen is de kans is groot dat er dit jaar veel meer bestaande gebouwen, zoals leegstaande kantoren worden getransformeerd naar woningen.

Hoewel het voor veel vakmensen in bouw en renovatie als abacadabra wordt gezien, is geautomatiseerd ontwerpen begonnen aan een opmars in Nederland. En dat is niet verwonderlijk in een wereld waarin data en 3D-ontwerpen steeds belangrijker is geworden. Parametrisch ontwerpen is eigenlijk de next-step. Raaphorst: “Dat betekent dat we snel en nauwkeurig ontwerpen kunnen genereren op basis van voorgeprogrammeerde gegevens. Parameters zoals materiaaldiktes, element dimensies, prijs, afwerkingsniveau zijn in het systeem opgenomen. Dit maakt ons inbouwsysteem heel nauwkeurig; we kunnen heel precies op de context van het te transformeren gebouw inspringen. Modulaire inbouwsystemen hebben nog wel een bepaald ruimteverlies en materiaal-inefficiëntie tijdens de bouw, maar wij kunnen dankzij die parametrische software tot op de millimeter nauwkeurig gepast ontwerpen en produceren: eigenlijk dus massamaatwerk.”

Sneller en nauwkeuriger

Het bouwproces is bij Respace dan ook volledig aan elkaar geknoopt, met veel minder processtappen, die de bouw normaal gesproken zo kenmerken. “Doorgaans verloopt het proces nog via een bestek naar de architect, constructeur, en vaak weer terug naar de architect, naar de vergunningverlener, leverancier en dan naar de aannemer. Die partijen moeten met elkaar interacteren, waarbij veel tijd verloren gaat en ruimte ontstaat voor fouten en bijbehorende kosten. Onze manier van werken bundelt een aantal van die stappen, zoals ontwerp, materialen en kostenberekening tot aan de uitvoering, en dat versnelt het proces enorm. We ontkomen natuurlijk niet aan stappen als constructierapporten en vergunningstraject. En de looptijd van een project hangt ook samen met de complexiteit van het gebouw, want hoe complexer des te meer uitzonderingsparameters moeten worden toegevoegd. Maar niettemin gaat het een stuk sneller dan reguliere bouwmethodes. Een van onze lopende projecten is bijvoorbeeld in november gestart, en de eerste verdieping van zo’n 700 m2 wordt over een paar weken al opgeleverd.”

3D-scan

In de praktijk betekent dit dat een bestaand gebouw geheel 3D wordt ingescand. Raaphorst: “We komen dan met een haalbaarheidsstudie om de kosten in kaart te brengen. Ga je dan door, dan zetten we onze parametrische software in en kunnen we zo in korte tijd productietekeningen genereren. Die sturen we door naar ons productiepartner, die er een prefab inbouwpakket van maakt. Vervolgens wordt dat pakket op locatie geassembleerd. Daarin zitten alle mogelijke sparingen voor leidingen en installatieonderdelen al voorgeboord.”

Door parametrisch te ontwerpen gaat het renovatieproces niet alleen sneller. Het gaat ook nog eens kwalitatief beter, stelt Raaphorst. “Dat komt omdat het proces integraler is, waardoor rekening te houden is met alle disciplines in een project. We betrekken aannemers ook in dat proces, zodat ze weten hoe dit werkt. Daardoor hoeft er niet tussentijds en achteraf nog gereviseerd worden. Dat scheelt kosten in proces en uitvoering. Deze manier van ontwerpen is nauwkeuriger, en daardoor zijn de faalkosten een stuk minder tot nihil.”

Dankzij parametrische ontwerpen is Respace in staat tot op de millimeter nauwkeurig inbouwsystemen te leveren.

Innovatieve vorm van werken

Op dit moment worden er 3 projecten van Respace geassembleerd en zitten er meer dan 50 in de pijplijn. “Het is ook een innovatieve vorm van werken, en dat ligt sommige aannemers absoluut niet, vooral omdat het de oude verdienmodellen onder druk zet, waardoor ze niet meer hun eigen materialenleveranciers in kunnen brengen. Maar er zijn ook aannemers die juist meer willen weten van deze bouwmethodiek. We delen de 3D modellen, ofwel digital twin, met de aannemers; we verzorgen ook bouwboekjes met gedetailleerde instructies voor op de bouwplaats, zodat vakmensen weten hoe het pakket moet worden geassembleerd.”

Ook Respace ziet dat materialenschaarste leidt tot flink hogere prijzen in reguliere bouwprojecten. En om te voorkomen dat dit grote effecten op de prijzen van hun eigen projecten heeft, zet het bedrijf data-analyse in. “We hebben afspraken met verschillende houtleveranciers. Onze data houdt goed bij of er bij hen voldoende hout beschikbaar is tegen een goede prijs. Lukt dat niet, dan is het dus mogelijk snel over te schakelen naar een andere leverancier”, besluit Raaphorst.