Speciale handleiding voor schilders voor werken met chroom 6-houdende verven

Auteur: Harmen Weijer

Zoals bekend komen bij het bewerken of verwijderen van verven/coatings van bijvoorbeeld bruggen, stations en gebouwen stoffen vrij. Deze stofdeeltjes die worden ingeademd door de neus of mond, worden aangeduid met de term ‘inhaleerbaar stof’. Een deel daarvan komt terecht in neus, mond en keel en in de bovenste luchtwegen. Hoe kleiner de deeltjes zijn, hoe dieper ze in de longen kunnen doordringen. Blootstelling aan inhaleerbaar stof afkomstig van verven/coatings kan hinder geven en schadelijke effecten hebben op de longfunctie. Er kunnen extra gezondheidsrisico’s ontstaan als het stof bovendien gevaarlijke stoffen bevat, zoals chroom-6 of andere zware metalen. Chroom-6 is kankerverwekkend, waarbij het gezondheidsrisico toeneemt met de hoogte en de duur van de blootstelling.

Grenswaarde

Belangrijk is de wettelijke grenswaarde van chroom -6 als verbodsrisiconiveau dat niet mag worden overschreden. “Nul risico is niet mogelijk, zoals in alles in het dagelijkse leven”, vertelt Jolanda Willems van PreventPartner. “De grenswaarde voor chroom-6 in Nederland is 0,001 mg per m3. Dat is nog minder dan een korreltje zout, dus die is echt laag. Het is dus zaak voor schilders en onderhoudsvakmensen dit niet in hun lichaam te krijgen. Kortom: bij het verwijderen van chroom 6-houdende verflagen is bescherming, met name het voorkomen van inademing, noodzakelijk. Maar wat is goed? Rijkswaterstaat, ProRail en Rijksvastgoedbedrijf hebben ons gevraagd of we een veilige werkwijze kunnen ontwikkelen voor deze medewerkers. We hebben toen een handleiding geschreven, waarin staat bij welke werkzaamheden men de juiste veiligheidshandelingen kan uitvoeren. Denk aan het afzetten van het werkgebied, het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen of aan de mogelijkheid tot lokaal afzuigen van deze stoffen.”

Dit Beheersregime 1.0 moesten de adviseurs van PreventPartner een paar jaar geleden onder hoge druk en snelheid realiseren zonder te beschikken over veel onderbouwing. “De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt aan die onderbouwing en zijn er veel metingen gedaan. Zo kwamen we er achter dat niet alleen chroom-6 een probleem kan zijn, maar ook lood en zelfs stoffen in het algemeen. En uit die metingen bleek dat als je inhaleerbaar stof in het algemeen weet te beheersen, je ook chroom-6 in de hand weet te houden.”

Specifieke handleiding voor schilders

Brancheorganisatie Onderhoud NL klopte daarop aan bij PreventPartner met de vraag voor een meer specifieke handleiding voor de schildersbranche, vertelt Peter van Balen, eveneens van PreventPartner. “De onderhoudsbranche heeft nu eenmaal iets andere handelingen dan die worden genoemd in het bestaande beheersregime. Dan moet je denken aan het stralen van grote oppervlakten, dat wel in het standaard beheersregime 2.0 staat, maar niet iets is wat gewone schilders doen bij het onderhoud van gebouwen. Andere werkzaamheden stonden er weer niet in. Zo kwamen we er bij gesprekken met de schildersbranche bijvoorbeeld achter dat ze afbranden en ook föhnen gebruiken of stralen met droog-ijs. Maar we kenden deze handelingen niet, er zijn hiernaar ook geen metingen gedaan naar hoeveel stof hierbij vrijkomt. Dus hebben we gekeken waar deze handelingen het meest op lijken in het originele beheersregime om zo een goede inschatting te maken. Daarmee hebben we eigenlijk een nieuw beheersregime voor Onderhoud NL en haar leden gemaakt.”

Eenvoudiger werken

Wordt met deze handleiding het werk van schildersbedrijven er nu makkelijker op of levert het juist meer administratieve rompslomp op? Van Balen: “Wij denken dat het juist eenvoudiger wordt. De registratie van het werken met chroom 6-houdende verven omdat het een kankerverwekkende stof is, is al verplicht, maar doordat het beheersregime 2.0 gezien wordt als zogeheten ‘best practice’ (doordat de maatregelen zijn onderbouwd door meetgegevens) hoef je als werkgever niet overal zelf metingen te gaan doen. Dat zou wel het geval geweest zijn als dit beheersregime 2.0 niet als zodanig wordt beschouwd. En dat zal heel veel geld, tijd en moeite kosten.” De meetresultaten waarop het beheersregime 2.0 zijn samengevat in een onderbouwend document en is beschikbaar voor degene die hier gebruik van wilt maken.

Jolanda Willems vult hem aan: “Als je die metingen niet zou doen – wat overigens meestal wordt gedaan, zeker bij gewone schildersbedrijven – dan weet je niet hoeveel risico jouw werknemers lopen. Dan loop je zo maar het risico om over 10 jaar met je hoofd in de media te staan als slechte werkgever. En dat geldt natuurlijk ook zzp’ers, die moeten zelfbescherming ook goed ter hand nemen. Om dat te voorkomen kunnen schildersbedrijven in de handleiding opzoeken dat als ze bepaalde werkzaamheden uitvoeren hoe ze een geaccepteerd risico lopen. Want helemaal risicoloos kan immers niet, maar met de handelingen die in het beheersregime staan, neem je volgens de huidige stand van de wetenschap aanvaarbare risico’s. Zonder dat je het hele jaar, elke dag in witte pakken rondloopt met adembeschermende middelen, want dat is geen doen. Niet te veel en niet te weinig maatregelen nemen dus.”

Grote vraag zou kunnen zijn: wie let er op dat schildersbedrijven zich houden aan deze maatregelen? Willems: “De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft maar beperkte capaciteit voor handhaving. En eigenlijk moet je als schildersbedrijf dit beheersregime 2.0 niet willen uitvoeren omdat je anders een handhaver op je dak krijgt, maar omdat je een veilige werkplek voor je werknemers wilt hebben. Daarom communiceren we er ook vaak over, zodat zo veel mogelijk partijen in de onderhoudsbranche hiervan kennis nemen en gaan toepassen.”