Katoenisolatie als circulair alternatief voor traditioneel vloerisolatiemateriaal
Circulaire bouwmaterialen zijn volop in opkomst, zo ook bij woningcorporatie De Woonplaats met woningen in onder ander Twente en de Achterhoek. Bij twee huurwoningen in de Enschedese wijk Twekkelerveld voert de woningcorporatie een pilot met vloerisolatiemateriaal, gemaakt van onder andere spijkerstof. “En om bewustwording te creëren voor deze circulaire manier van isoleren hebben we onze medewerkers gevraagd oude spijkerbroeken te verzamelen”, vertellen Stef Oude Sanderink (projectmanager) en Kay Geurtse (teamleider Bedrijfsbureau Vastgoed).
Auteur: Harmen Weijer. Foto’s: De Woonplaats.
Het aanbrengen van vloerisolatie van katoen gaat net zoals met minerale wol, alleen dan met blote handen. Katoen jeukt en prikt namelijk niet.
Het idee om katoenisolatie te gaan gebruiken komt bij een van de co-partners vandaan, vertelt Stef Oude Sanderink. “We werken nauw samen met DCW, waar onder andere medewerkers werken met een afstand tot de arbeidsmarkt. Samen zijn we aan het onderzoeken welke vrijkomende bouwmaterialen na behandeling door de DCW weer herbruikbaar zijn. Dit kan van sanitair tot houten balken zijn. DCW werkt veel samen met bouwmaterialenleverancier Witzand, die steeds meer met circulaire materialen werkt. Witzand wees ons op de mogelijkheden van katoenisolatie.”
Deze zomer hebben medewerkers van woningcorporatie De Woonplaats allemaal even in hun kast gekeken: zijn er nog oude spijkerbroeken? Deze zijn enthousiast ingezameld, want de speciale inzameldozen puilden al snel uit.
“Wij renoveren een groot deel van onze huurwoningen op dit moment nog vraaggestuurd”, vertelt Kay Geurtse. “Als bewoners van een grondgebonden eengezinswoning aangeven dat ze hun energierekening te hoog vinden en graag duurzaam gerenoveerd zouden zien, dan is dat individueel vaak mogelijk. Het hoeft dus niet met hele straten tegelijk. Dat doen we al sinds 2015. In het standaardpakket van maatregelen focussen we ons op de schil, dus vooral isolatie. In sommige pakketten zit ook vloerisolatie inbegrepen. Veel van onze ééngezinswoningen, ongeveer 3.000, hebben houten vloeren. Wij hanteren een no regret-beleid, waarbij we houten vloeren niet meer gaan isoleren. Het liefst vervangen we die houten vloeren voor renovatievloeren met een goede vloerisolatie. Op dit moment vervangen we alleen houten vloeren wanneer dit technisch noodzakelijk is. Om onze woningen gasloos te maken wil De Woonplaats alle houten vloeren in de toekomst vervangen voor geïsoleerde renovatievloeren. Dit betekent dat we in de toekomst ook goede vloeren willen gaan vervangen. Voor deze vloeren willen we ook een herbestemming vinden.”
Goede isolerende eigenschappen
In de twee pilotwoningen in Enschede wordt het isolatiemateriaal van katoen getest. Dit wordt gemaakt van oude kleding, die verkregen wordt door inzameling en niet meer te gebruiken is als kleding. Door leverancier Metisse wordt deze kleding vervezeld en verwerkt tot een hoogwaardig isolatieproduct. Want, zo stelt het bedrijf, van nature heeft katoen zeer goede isolerende eigenschappen. “Niet voor niets dragen we veel kleding van katoen die ons in de winter warm houdt en in de zomer koel. Bijkomend voordeel is dat katoen zeer goede akoestische eigenschappen heeft.” Dit kan worden geleverd in platen met een densiteit van 20 kg/m3, en net als bij steenwol op een rol aangeleverd, zoals in Twekkelerveld is gebruikt.
In de renovatievloer zijn twee lagen isolatie aangebracht. Geurtse: “In de onderste laag is een harde geperste isolatielaag aangebracht. Dat is nodig om optrekkend vocht uit de bodem tegen te houden. En in de laag daar bovenop, waar nu nog veel minerale wol wordt ingelegd, hebben we katoenisolatie aangebracht.”
Ook voor de afdekplaten is een biobased oplossing gevonden, vertelt Geurtse. “Daar gebruikten we voorheen 21 mm underlaymentplaten, maar Witzand heeft voor dit project ESB+ platen aangeleverd. ESB is een zeer duurzame eco-vriendelijke constructieplaat zonder toevoeging van formaldehyde lijmstof. De gehele vloer is ook van een kwaliteitsverklaring voorzien. Dat vinden we ook belangrijk, want enerzijds staan we als woningcorporatie open voor innovatie. Maar we willen ook kunnen aantonen dat de materialen die we gebruiken, zorgen voor minder energieverbruik, en dus goed zijn om het energielabel omlaag te brengen. Zoals hier naar label B.”
Boven op het isolatiemateriaal van ongeveer 10 cm dik wordt een biobased ESB+-plaat aangebracht. In deze platen wordt geen formaldehyde lijmstof gebruikt.
Fijn werken met katoenisolatie
De eerste ervaringen met deze katoenisolatie komt van de onderhoudspartij Hemink, die voor De Woonplaats de isolatie heeft aangebracht. “Zij gaven direct aan dat het heel fijn werken is met dit product, want het jeukt niet zoals steenwol wel doet. Dat is voor ons ook van belang, want we zullen nog veel woningen gaan isoleren en dan is het zaak dat onderhoudspartijen gezond kunnen werken.”
Want als het aan Geurtse en Oude Sanderink ligt, blijft het niet bij deze twee pilotwoningen. Oude Sanderink: “We gaan nu monitoren hoe de ervaringen zijn. Ook de kosten zullen we gaan evalueren. Dit materiaal is nu nog wel iets duurder, al valt het nog mee. Het is minder dan 5 procent duurder dan traditionele isolatiematerialen. Maar als we al onze woningen met nu nog houten vloeren – en dan gaat het wel om een paar duizend woningen – hiermee van vloerisolatie voorzien, dan is er veel meer materiaal nodig en dat zou de prijs kunnen drukken.”
